Çok eski çağlarda yaşadığını bildiğimiz dinozorların büyüklükleri, neden yok oldukları, ne kadar yaşadıkları gibi sorular her zaman merak …
Çok eski çağlarda yaşadığını bildiğimiz dinozorların büyüklükleri, neden yok oldukları, ne kadar yaşadıkları gibi sorular her zaman merak uyandırmıştır.
Bu yazımızda ise bambaşka bir soru işaretini akıllardan sileceğiz. Yapılan arkeolojik çalışmalarla her geçen gün daha fazla bilgi sahibi olduğumuz dinozorlar, ülkemizde hiç yaşadı mı? Buyurun, inceleyelim.
Jeoloji veya bilinen diğer adıyla yer biliminde esas alınan Palinspastik haritaya bir göz atalım.
Palinspastik harita aslında paleocoğrafya dediğimiz çok eski çağlarda tektonizma gerçekleşmeden önceki Dünya’nın haritasıdır. Dinozorların var olmaya başladığı dönemde yani yaklaşık 245 milyon yıl önce Triyasik Dönem diye adlandırılan zaman diliminde, şu an Dünya haritasında gördüğümüz kıtaların bu haliyle bulunmadığını biliyoruz.
Asya, Avrupa, Afrika gibi kıtaların birleşik bir halde olduğunu ve “Pangea” diye isimlendirildiğini, Pangea’nın çevresinde ise Hint, Büyük, Pasifik gibi parçalara bölünmemiş “Panthalassa” denilen tek bir okyanus bulunduğunu da coğrafya derslerinden hatırlıyoruz.
Dinozorların nesli tükendiğinde Dünya ne durumdaydı?
Bundan ortalama 245 milyon önce ortaya çıkan dinozorlar, 66 milyon yıl önce yani Geç Kretase Dönemi’nde yok olmaya başlamıştır. Yaklaşık 179 milyon yıllık bir serüvene sahip olan dinozorların neslinin tükenmeye başladığı o çağlar, Dünya haritasının bugünkü halini almaya başladığı zamanlar olarak kabul edilir.
Bahsettiğimiz Geç Kretase Dönemi’nde bir dizi adadan meydana gelen Anadolu’nun büyük çoğunluğu sular altındaydı. Evet, dinozorların henüz neslinin tükenmeye başladığı son dönemlerde ülkemizde karasal alanlar oluşmaya başlamıştı ancak dinozorların bu topraklarda yaşayamamasının birtakım sebepleri vardı.
Dinozorlar ülkemizde neden yaşamlarına devam edemedi?
Anadolu coğrafyası her ne kadar dinozorların yaşadıkları son dönemde karasal bölgelere sahip olsa da Geç Kretase Dönem’de dinozorların beslenebilmesi için Anadolu verimli şartlara sahip değildi.
Yalnızca besin bulma sıkıntısı değil karasal ulaşım da bir hayli zordu. Besin sıkıntısı, yaşam koşullarının uygun olmaması gibi sebeplerden ötürü Anadolu coğrafyasında dinozor izlerine rastlamanın neredeyse imkansız olduğunu söyleyebiliriz.
23 yıl önce Kastamonu’da bulunan fosil, bir dinozora mı aitti?
1999 yılında Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cemal Tunoğlu’nun 70 milyon yıllık bir fosil bulmasıyla akıllarda büyük bir soru işareti oluşmuştu. Acaba bu fosil Anadolu topraklarında yaşamış bir dinozora mı aitti?
Kastamonu’daki Beyler Barajı civarında keşfedilen, büyüklüğüyle herkesi şaşırtan ve heyecanlandıran dinozora benzer bu fosilin karada değil suda yaşayan bir deniz sürüngeni olduğu ortaya çıkmıştı.
Sonuç olarak; dinozorların yaşadığı çağlarda ülkemizin dev su parçalarından oluştuğu ve bugünkü haline gelmesinin uzun bir zaman aldığı düşünülürse yaşadığımız topraklarda dinozorlardan kalıntılar bulunmaması son derece doğaldır.
Kaynaklar: TÜBİTAK, INDEPENDENT
