Güneş fırtınaları, Güneş’in yüksek derecede aktif olduğu zamanlarda, birkaç yılda bir meydana gelir. Ancak yapılan yeni bir araştırmaya göre …
Güneş fırtınaları, Güneş’in yüksek derecede aktif olduğu zamanlarda, birkaç yılda bir meydana gelir. Ancak yapılan yeni bir araştırmaya göre bundan 9,000 yıl öncesinde, alışılagelmiş Güneş fırtınalarından tamamen farklı bir ölçekte, devasa boyutlarda bir Güneş fırtınası yaşanmış olabilir. Hem de Güneş’in hareketli değil de sakin olduğu bir dönemde.
Binlerce yıl önce gerçekleşerek Dünya’nın atmosferine çarpan Güneş ‘tsunamisi’ne dair kanıtlar, Grönland ve Antarktika’daki buz tabakasının derinliklerinde keşfedildi. Yeni bulgular, Güneş fırtınalarının ne zaman meydana geleceğini doğru tahmin etme konusunda bilim insanlarını endişelendirdi.
Yakın tarihte kaydedilen Güneş fırtınalarından önemli ölçüde daha büyük
Güneş fırtınasını tetikleyen şey genelde bir Güneş patlaması ya da koronal kütle atımıdır. Kabaca, Güneş bir milyar ton enerji parçacığını uzaya püskürttüğünde meydana gelen koronal kütle atımının yeterince şiddetli olması durumunda parçacıklar 15 saat gibi kısa bir sürede Dünya’nın atmosferine çarpabilir. Bu reaksiyonun sonucunda da karbon-19, berilyum-10 ve klor-36 gibi pek çok radyoaktif nüklid açığa çıkar. Buzun içinde veya tortuda sıkışıp kalan bu izotopların izleri ise Dünya’daki sıradışı Güneş olaylarının tarihini, dolayısıyla da bu olayların ne sıklıkta meydana geldiklerini aydınlatmamıza yardımcı olabilir.
İşte bu bahsettiğimiz berilyum-10 ve klor-36’nın Dünya’nın uzak geçmişinde şimdiye kadar tespit edilen en büyük izlerine Grönland ve Antarktika’da analiz edilen buz çekirdeklerinde rastlandı. 9,125 yıl önce aşırı büyük bir Güneş fırtınasının yaşandığı anlamına gelen izlerin keşfi için yapılan incelemeler sonrasında bu oldukça eski süper fırtınanın Güneş’ten gelen bir sıcak plazma ile manyetizma dalgası tarafından tetiklendiği ve yakın tarihte kaydedilen fırtınalardan önemli ölçüde daha büyük olduğu belirtildi.
İsveç’teki Lund Üniversitesi’nden jeolog Raimund Muscheler ise araştırma için “Bu, zaman alan ve pahalı bir analitik çalışma” ifadelerini kullandı. Düşük Güneş aktivitesi ile bağlantılı şimdiye kadar bilinmeyen devasa bir Güneş fırtınasına dair iz bulmalarının ekip için oldukça şaşırtıcı olduğunu kaydeden Muscheler, bu ve benzeri olayların günümüz teknolojisi için ne anlama geldiği ve bu olaylara karşı kendimizi nasıl koruyabileceğimize dair daha fazla araştırma yapmanın önemine de dikkat çekti.
Peki, bu boyutlarda bir Güneş patlaması günümüzde yaşanırsa ne olur?
Öte yandan bilim insanları son birkaç yıldır bu boyuttaki bir Güneş fırtınası için tamamen hazırlıksız olduğumuz konusunda uyarıda bulunmuş; bu nadir görülen felaketleri tahmin etmede yetersiz olduğumuz ve mevcut altyapının jeomanyetik serpintilere karşı son derece savunmasız olduğumuzu ifade etmişti.
Bu boyutta bir Güneş fırtınasının günümüzde yaşanması halinde bu yörüngedeki uyduların, astronotların, hava trafik kontrolünün, elektrik şebekelerinin ve denizaltı kablolarının etkilenmesi anlamına gelir ki bütün bunlar sonucunda aylarca sürecek küresel çapta elektrik ve internet kesintileri meydana gelebilir. Elektrik ve internete olan bağımlılığımızı düşündüğümüz de tahmin edersiniz ki bu, dünya üzerindeki yaşamın felç olması için fazlasıyla yeterlidir.
