Yeniden değerleme oranına ilişkin çok önemli bir uyarıyı bugünkü köşesine taşıyan Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, yeniden değerleme …
Yeniden değerleme oranına ilişkin çok önemli bir uyarıyı bugünkü köşesine taşıyan Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, yeniden değerleme oranının yüzde 120 seviyelerine ulaşma riski olduğuna işaret ederek, vatandaşın ödediği vergi ve harçları yakından ilgilendiren bu orana kira artışlarında olduğu gibi müdahale edilmesi gerektiğini söyledi.
İşte Aktaş’ın yazısından öne çıkanlar;
Kira artışına müdahale edildiği gibi YDO’ya da müdahale edilmesi kaçınılmaz görünüyor. YDO ise tek başına kamunun değiştirebileceği bir oran ve kimsenin de itirazı olmaz.
Yİ-ÜFE’de mayıs ayı verisi açıklandıktan sonra ekim sonundaki yıllık ortalama artışa göre otomatik oluşacak yeniden değerleme oranı üstündeki sis biraz daha dağıldı.
MUHTEMELEN YÜZDE 120-125 ARASI
Üretici fiyatlarının haziran, temmuz, ağustos, eylül ve ekim aylarında hiç artmayacağını varsaymak, yalnızca teoriden ibaret. Böyle bir olasılık yok. Hele hele dövizde son günlerde başlayan yeni tırmanıştan sonra bu olasılık hiç mi hiç söz konusu değil.
Aylık ortalama artış çok muhtemeldir ki yüzde 5 dolayında gelecek. Bu da ekim sonundaki yıllık ortalama Yİ-ÜFE artışının yüzde 120 ile yüzde 125 arasında oluşması demek.
Yani ekim sonunda oluşacak ve 2023 yılında uygulanacak yeniden değerleme oranı çok muhtemeldir ki yüzde 120-125 arasında olacak.
2021 ekiminde oluşan ve bu yıl uygulanan yeniden değerleme oranının yüzde 36 olduğunu göz önünde bulundurursak yüzde 120-125 arası bir oranın nasıl bir yıkım yaratacağını daha iyi anlayabiliriz.
YDO FARKLI UYGULANABİLİR Mİ?
Kısmen uygulanabilir… Mevcut mevzuat bu konuda Cumhurbaşkanına belli kalemler için sınırlı bir yetki veriyor.
Cumhurbaşkanının yetkisini temelde ikiye ayırmak gerek.
Bir kere Cumhurbaşkanının cezalar konusunda yeniden değerleme oranının farklı uygulanmasına karar verme yetkisi yok. YDO ne çıkarsa cezalar aynı oranda artacak.
Vergilerde ise durum farklı. YDO’ya bağlı olarak değişen ve vatandaşı en çok ilgilendiren iki vergi var; motorlu taşıtlar vergisi ve emlak vergisi.
Cumhurbaşkanı motorlu taşıtlar vergisini YDO’nun yüzde 20’sinden az, yüzde 50’sinden fazla olmayacak şekilde belirleyebiliyor. Örneğin YDO yüzde 120 olursa bu oran yüzde 80 aşağı çekilerek yüzde 24’e kadar indirilebiliyor ya da yüzde 50 artırılarak yüzde 180’e kadar çıkarılabiliyor. Hatırlayalım, geçen yılın ekim ayında oluşan bu yıla ilişkin yüzde 36.20 düzeyindeki YDO, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kararıyla MTV için yüzde 25 olarak uygulanmıştı.
Şimdi öyle bir gidişat var ki, YDO eğer yüzde 120 olursa Cumhurbaşkanı yetkisini tümüyle kullansa bile MTV artışı yüzde 24’e ancak inecek. Enflasyon bu düzeylerdeyken, MTV artışının böylesine düşük oranda uygulanması da beklenmez.
Eğer bu yılın yüzde 36.2’lik YDO’su ile yüzde 25’lik MTV artışı arasındaki dengenin gözetileceği varsayılırsa MTV’deki 2023 artışı yüzde 80 dolayında olacak demektir.
EMLAK VERGİSİ VE TRAFİK CEZALARINDA REKOR ARTIŞ…
Emlak vergisi her yıl eğer aksi yönde bir karar alınmamışsa YDO’nun yarısı kadar artıyor. Şu durumda 2023 yılının emlak vergisi artışı yüzde 60’ı geçecek gibi görünüyor.
Ancak Cumhurbaşkanı emlak vergisinin de YDO kadar artmasına karar verebilir. Öyle bir durumda emlak vergisinde rekor bir artış görülecek. Gerçi artış yüzde 55-60 arasında oluşsa bile o da emlak vergisi için rekor…
Geldik yeniden değerleme oranının bir anlamda en can yakıcı yönüne; trafik cezalarına.
Öncelikle şunu bir kez daha vurgulayalım; vergilerle indirim yetkisi bulunan Cumhurbaşkanı, cezalar konusunda böyle bir yetkiye sahip değil.
Yeniden değerleme oranı hangi düzeyde oluştu, trafik cezaları da o oranda artacak.
Dolayısıyla bu yıl geçerli olan cezaların 2023 yılında yüzde 120-125 arasında daha yüksek uygulanacağını şimdiden görebiliyoruz.
Bugün için geçerli olan cezaları yukarıdaki oranda artırmak 2023’ün ceza rehberini verecek.
YDO BELİRLEME YÖNTEMİ DEĞİŞİR Mİ?
Kira artışında nasıl ki bir yıllığına değişiklik yapıldı, gidişat öyle gösteriyor ki yeniden değerleme oranının belirlenmesinde ya da oranların farklı uygulanması konusunda değişiklik söz konusu olabilir.
Bu hayat pahalılığı yetmezmiş gibi ardı ardına gelen ve kur artışıyla daha da hızlanması beklenen zamlara bir de yüzde 120-125 yeniden değerleme oranı kaynaklı yeni artışların eklenmesi 2023 için ekonomik yıkım yaratır.
Dolayısıyla ya yeniden değerleme oranının otomatik oluşum mekanizmasının değiştirilmesi ya da oluşan bu oranı çok farklı uygulama konusunda Cumhurbaşkanına yeni yetkiler verilmesi hiç şaşırtıcı olmayacaktır.
