‘Sosyal medya’da Ukrayna dezenformasyonu: İşte yayınlanan yalan haberler

Rusya Federasyonu’nun, Ukrayna’nın doğusunda resmi olarak tanıdığı Donetsk ve Lugansk’ın talebi üzerine başlattığı operasyon 5. gününe girerken …

Gündem

28.02.2022

200

A⁺

A^-

Rusya Federasyonu’nun, Ukrayna‘nın doğusunda resmi olarak tanıdığı Donetsk ve Lugansk‘ın talebi üzerine başlattığı operasyon 5. gününe girerken, krizle alakalı çok sayıda yanlış bilgi ve haber içerikleri de gündeme gelmeye devam ediyor.

Sosyal medyada paylaşılarak Ukrayna’daki mevcut çatışmayla ilgili olduğunu iddia edilen birçok görüntünün, aslında birkaç yıl önce başka bölgelerde meydana gelen farklı olaylardan çekilmiş videolar ve fotoğraflardan oluşturulduğu ortaya çıktı.

Bu gibi dezenformasyon içerikli paylaşımların etkileşiminin yüksek olması, sosyal medyada yanlış bilgilerin de hızla yayılması ile sonuçlanıyor. Özellikle bot hesapların ürettiği bilgi kirliliğinin içinde, Ukraynalı yetkililerin resmi hesaplarından yapılan teyitsiz paylaşımlar da yer aldı. Aynı zamanda batı medyasının bazı kuruluşları tarafından da desteklenen asılsız içerikler, haber akışlarına eklenerek servis edildi. Resmi kurumlarca paylaşılarak tepki toplayan yanlış bilgi ve haberleri Sputnik derledi.

Yanlışlar ve doğrular

‘Rus tankının bir sivil araca yönelik insanlık dışı manevrası’ olarak basına servis edilen video kısa sürede sosyal medyada gündem olmuştu. Tam tersine videoda Ukrayna Silahlı Kuvvetleri‘ne ait Strela-10 taşınabilir uçaksavar sistemi içeren bir tankın, sivil aracı ezdiği anlaşıldı.

☝️Ne yazık ki sosyal medyada çok fazla yanlış bilgi dolaşıyor.
İşte bir örnek.
📽Bu video şu şekilde sunuluyor: “Rus tankının bir sivil araca yönelik insanlık dışı manevrası”#FakeNews pic.twitter.com/uagzfplFZC

— RusEmbAnkara (@RusEmbTurkey) February 27, 2022

Ukrayna Büyükelçiliği, Yılan Adası’nın Rusya tarafından ele geçirildikten sonra adanın alt yapısının yok edildiğini ve sınır muhafızlarının tamamının öldürüldüğünü yazdı. Muhafızlar için ‘Ukrayna Kahramanı’ unvanı verileceği de paylaşılan bilgiler arasındaydı.

Bunun üzerine Rusya Büyükelçiliği, Yılan Adası’ndaki Ukraynalı sınır muhafızlarının gönüllü olarak silah bıraktığını duyurdu. Büyükelçilik, muhafızların çektiği videoları paylaşarak iddiaların asılsız olduğunu ortaya koydu.

🗨️"Zmeiniy (Yılan) Adası'nda denizciler olduğunu bile bilmiyordu. Kimse kimseyi dövmedi, daha kötü olacağını düşündük". pic.twitter.com/4AYQ4t5pQC
— RusEmbAnkara (@RusEmbTurkey) February 27, 2022

Olayın ardından Ukrayna Silahlı Kuvvetler Donanması geri adım atarak, adadaki Ukrayna askerlerinin hayatta olduğunu ama esir düştüklerini iddia etti.

Bild gazetesinin yayınladığı ve diğer batı medyalarının da paylaştığı haberlere göre, Rus hava saldırısından kaynaklandığı iddia edilen bir yangın gösterildi. Sonradan videonun 2015 yılında Çin‘in Tianjin kentinde tehlikeli maddelerin bulunduğu bir depoda meydana gelen patlama sırasında çekildiği anlaşıldı.

#FakeNews
1.
Why is Bild in Germany, using a video from the 2015 chemical explosion in Tianjin, China and saying it's from Russia's bombing of Kiev in Ukraine? pic.twitter.com/QE6bRvSgsL
— the Lemniscat (@theLemniscat) February 27, 2022

Italian TV fake news, shows video of an explosion saying it was Putin's attack on Ukraine, while in reality it was an explosion in China in 2015. pic.twitter.com/hPxxLhHs5I
— OliveirA🇵🇹 (@COl86698257) February 25, 2022

Eski Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko ve batı medyasının paylaşımlarında, ‘Kiev’in Hayaleti’ adlı Ukraynalı savaş uçağı pilotunun, 6 Rus uçağını düşürdüğü iddia edildi. Konu ile ilgili yayınlanan videonun ise savaş simülatör oyunlarından biri olan ‘Digital Combat Simulator’den alıntı olduğu ortaya çıktı

На фото – пілот МіГ-29. Той самий «Привид Києва».
Він викликає жах у ворогів та гордість в українців 🇺🇦
На його рахунку 6 перемог над російськими пілотами!
З такими потужними захисниками Україна точно переможе! pic.twitter.com/GJLpcJ31Si
— Петро Порошенко (@poroshenko) February 25, 2022

These are the 6 Russian planes that the Ukrainian MiG-29 pilot “Ghost of Kyiv” is alleged to have shot down today. pic.twitter.com/CRB8Ce614y
— Visegrád 24 (@visegrad24) February 25, 2022

‘Kiev’in Hayaleti’ olduğu iddia edilen pilotun fotoğraflarının da 2019’da Ukrayna Savunma Bakanlığı tarafından paylaşılan eski bir habere ait olduğu öğrenildi.

На Київщині у бригаді тактичної авіації українські льотчики випробовують французький шолом.https://t.co/tIIv2vVzKK pic.twitter.com/LkzMHedMqE
— Defense of Ukraine (@DefenceU) April 25, 2019

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Rusya’nın Kiev’de bir apartmanı vurduğunu iddia etti. Bunun üzerine Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:

“Dün gece Kiev’de Ukrayna hava güçlerine ait bir SU-27 uçağı devriye görevi gerçekleştiriyordu. Ukrayna’nın Kiev yakınlarında konuşlu hava savunma sistemlerinin biri bir hata yüzünden bu uçağı yanlış tanımladı ve hedef sandığı için ona saldırdı.”

Київ — наше чудове, мирне місто — пережив ще одну ніч під нападами російських наземних сил та ракет. Одна з них вдарила по житловому будинку в Києві. Я вимагаю від світу повністю ізолювати РФ. Виганяйте послів. Нафтове ембарго. Знищте економіку РФ. Зупиніть воєнних злочинців РФ! pic.twitter.com/UdKnSVCVkT
— Dmytro Kuleba (@DmytroKuleba) February 26, 2022

Ukrayna’nın eski ABD büyükelçisi Volodimir Yelçenko’nun ‘Ukrayna’da hava saldırısı’ olarak paylaştığı ve Azak Denizi’nin kıyısındaki Mariupol şehrinde çekildiğini iddia ettiği videonun, şiddetli bir fırtınanın ardından 29 Ocak‘ta TikTok‘ta yayınlandığı ortaya çıktı. Düşen yıldırımın gökyüzünü aydınlattığı video, füze saldırısı zannedilerek binlerce kişi tarafından paylaşıldı.

Explosions now in #Mariupol on the Sea of Azov. #Russia #Ukraine pic.twitter.com/wsqx2H8xYj
— Aurora Intel (@AuroraIntel) February 24, 2022

Bir Twitter hesabı tarafından 27 Şubat 2022 tarihinde yapılan paylaşımda Time Dergisi’nin Putin’i Hitler’e benzeten bir kapakla yayımlandığı iddia edildi. Bir çok resmi yayın kuruluşu tarafından da paylaşılan kapağın, Patrick Mulder adlı bir grafik tasarımcı tarafından tasarlandığı ortaya çıktı. Kapağı nasıl tarasarlağını gösteren grafiker, 10 saniyelik bir video da paylaştı.

https://twitter.com/nexta_tv/status/1498200956462325765