Metabolik sendrom nedir? Metabolik sendrom belirtileri! Metabolik sendrom diyeti nasıl yapılır

Metabolik sendromu insülin direncinin olduğu ve şişmanlıkla gelen bir hastalıktır. İnsülin direnci arttıkça kilo alımı ve karın bölgesinde yağlanma gerçekleşir. Son zamanlarda çağın hastalıklarından bir olarak adlandırılan metabolik sendrom belirtileri nelerdir? Metabolik sendrom diyeti nasıl yapılır? Bütün bu soruların cevaplarını Uzman Diyetisyen Sümeyye H. Kara püf noktalarıyla anlattı. İşte yanıtlar…

Uzman Diyetisyen Sümeyye H. Kara: Obezite başlı başına insülin direncine neden olabildiği gibi, insülin direnci de obeziteyi hızlandırdığını ifade etti. Aynı zamanda insülin etkisinde ve duyarlılığında ortaya çıkan bir bozukluk pek çok metabolik sorunu da beraberinde getirdiğini ve obez bireylerde, iskelet kaslarındaki insülin etkisinde bazı yetersizlikler ve sorunlar bulunduğunu açıkladı. Kara, sağlıklı yaşam tarzı değişikliği, ağırlık kaybı ve fiziksel aktivitenin arttırılması esasına dayanmaktadır. Metabolik sendromlu hastalar için düşük düzeyde doymuş yağ, trans yağlar ve kolesterol alımı, saf şeker tüketiminin azaltılması ve sebze, meyve ya da tam tahılların alımının arttırılması gerektiğini belirtiyor. Peki metabolik sendrom diyeti nedir ve nasıl yapılır İşte uzman Diyetisyen Sümeyye H. Kara’dan bazı açıklamalar:

METABOLİK SENDROM NEDİR?

Obezite ve metabolik sendrom tüm dünyada ve ülkemizde giderek daha fazla sayıda insanı etkileyerek yayılmaya devam etmektedir. Ağırlık artışına paralel olarak erken ölüm riski neredeyse %50-100 arasında katlanarak artmaktadır. Bu sendrom, daha çok insülin duyarlılığı artmış bireylerde ortaya çıkmaktadır. Metabolik sendromun diğer bileşenlerine etkisi sebebiyle insülin direnci bu hastalığın merkezinde yer almaktadır. İnsülin direnci; abdominal obezite, aterojenik dislipidemi, fiziksel aktivite yetersizliği, karbonhidrat içeriği yüksek diyetlerin tüketimi, aşırı yemek yeme, hormonal değişiklikler, yaşlanma ve genetik gibi pek çok etkene bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü önerisine göre metabolik sendromun göstergeleri şöyledir: 

1. Hipertansiyon, kan basıncı 140/90 mmHg üstü; 
2. Hiperlipidemi, plazma trigliserit düzeyi 150 mg/dL üstü veya HDL düzeyi erkekte 35 mg/dL, kadında 40 mg/dL altı; 
3. Beden kitle indeksi (BKİ) 30 ve üstü veya bel/kalça çevresi oranı erkekte 0.90, kadında 0.85 üstü; 
4. Gecelik idrar albumin atım hızı 20 mcg/dak; 
5. Tip 2 diyabet veya glikoz tolerans bozukluğu veya hiperinsulinemi. 
6. Tip 2 diyabetli veya glikoz tolerans bozukluğu olan bir bireyde bu unsurlardan ikisi varsa metabolik sendrom olarak tanımlanır.

METABOLİK SENDROM NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Bireyde metabolik sendromun varlığı koroner kalp hastalığı, enfarktüs ve felç riskini üç kat artırabilmektedir. Bu soruna ailesel yatkınlık ve bununla birlikte insanın teknolojik gelişmeyle değişen yaşam biçimine beslenme biçimini uyarlayamaması sebep olmuştur.
Tedavide başlıca iki yaklaşım bulunmaktadır. İlk strateji obezite ve fiziksel aktivite yetersizliği gibi çatıyı oluşturan ve insülin direnci ile yakından ilişkili olan etkenleri ortadan kaldırmaktır. Ağırlık kaybı ve fiziksel aktivitenin arttırılması insülin direncini azaltarak metabolik risk etmenlerini olumlu yönde etkilemektedir. İkinci yaklaşım ise; aterojenik dislipidemi, hipertansiyon, protrombotik durum ve insülin direnci gibi metabolik risk etmenlerinin tedavi edilmesidir. Her ne kadar sendromun kökenini oluşturan etkenlerin azaltılması daha kolay sonuç alınmasını sağlasa da, farmakolojik bir yaklaşımla da risk etmenlerinin kontrolü sağlanabilmektedir. İlaç tedavisi aynı zamanda kardiyovasküler hastalıklara yakalanma oranını azaltmaktadır.

METABOLİK SENDROM HASTALIĞINDA BESLENME ÖNERİLERİ

Diyet tedavisinde günlük 500-1000 kalorilik enerji kısıtlaması yapılması yeterli olmaktadır.

1. Daha düşük enerji alımı için porsiyonlar küçültülmeli 
2. Orta şiddette 30dk/gün egzersiz yapılmalı
3. Rafine CHO’ların (beyaz ekmek, patates, makarna..) yerini tam tahıl ürünleri, kurubaklagiller ve tekli doymamış yağlar (zeytinyağı, konola yağı, fındıkyağı) almalı.. 
4. Soda ve meşrubatların yerini su ve ayran almalıdır
5. En az haftada bir balık tüketilmeli kızartma şeklinde değil fırın veya ızgara yöntemleriyle pişirilmeli
6. Az yağlı süt ürünleri tercih edilmeli. 
7. 3 porsiyon/gün az yağlı süt ürünleri tüketilmeli 
8. Kırmızı et, tereyağ ve tam yağlı süt ürünleri tüketimi azaltılmalı,
9. Daha çok beyaz et tercih ediniz, haftada 1-2 gün mutlaka balık tüketiniz
10. Sodyum alımı azaltılmalı ( 2.4 g/gün sodyum veya 6g tuz/gün) tuz yerine baharatlar kullanılabilir
11. 5 porsiyon/gün sebze meyve tüketilmeli 
12. Yemeklerde zeytinyağ kullanılmalı
13. Tuz kullanımı günlük 6 gr’ı geçmemelidir (1 çay kaşığı)
14. Günde 2,5-3 lt su içilmeli
15. Haftada 4 gün 45 dk tempolu yürüyüş yapılmalı
16. Şekerli, paketli gıdalardan uzak durulmalı
17. Süt ve süt ürünlerinde az yağlı olanları tercih edilmeli

UZMAN DİYETİSYEN SÜMEYYE H. KARA’DAN METABOLİK SENDROM DİYETİ  LİSTESİ

SABAH: UYANDIKTAN SONRA 3 SAAT İÇİNDE KAHVALTI YAPILMASINI ÖNERİRİM.

• 1 adet yumurta (Haşlanmış, omlet veya az yağlı menemen şeklinde de yapabilirsiniz)
• 2 dilim az yağlı beyaz peynir
• 2 adet tam ceviz
• 5 adet tuzsuz zeytin
• Domates, salatalık ve bol mevsim yeşillikleri
• 2 dilim tam buğday ekmeği

ARA ÖĞÜN:

• 1 fincan şekersiz bitki çayı 
• 8-10 adet çiğ fındık veya badem

ÖĞLE YEMEĞİ 13.00: 

• 120-150 gram ızgara tavuk göğsü veya köfte( kızartma yapmayınız)
• Bol yeşillikli salata 1 tatlı kaşığı zeytinyağlı
• 4 yemek kaşığı tam buğday makarna veya bulgur pilavı (Haftada sadece bir gün)

ARA ÖĞÜN:

• 1 adet mevsim meyvesi 

AKŞAM: (EN GEÇ) 20.00

• 2 kase çorba( Az yağlı unsuz ve kremasız olmalı)
• 1 porsiyon sebze yemeği (Patatessiz, pirinçsiz)
• 1 kase yoğurt
• Salata 1 tatlı kaşığı zeytinyağlı nar ekşisiz
• 1 dilim tam buğday ekmek

ARA ÖĞÜN:

• 1 su bardağı süt
• 1 çay kaşığı tarçın
• Yarım çay kaşığı zencefil