Maymun Çiçeği virüsü bulaşıcı mıdır? 2 yılı aşkın süredir koronavirüs ile mücadele eden dünya şimdi de maymun çiçeği virüsü için alarma geçmiş …
Maymun Çiçeği virüsü bulaşıcı mıdır? 2 yılı aşkın süredir koronavirüs ile mücadele eden dünya şimdi de maymun çiçeği virüsü için alarma geçmiş durumda. Hızla yayılan virüs İngiltere, İspanya, Portekiz, İtalya, İsveç, Kanada ve ABD’den sonra Belçika’da da görüldü. Peki, Maymun Çiçeği virüsü nasıl bulaşır? Maymun Çiçeği virüsü bulaşıcı mıdır? Maymun Çiçeği virüsü nedir? İşte detaylar…
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
Monkeypox virüsü insanlara çoğunlukla kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlardan bulaşır, ancak insandan insana bulaşma da gerçekleşebilir.
Monkeypox virüsü bir kişiden diğerine lezyonlar , vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve yatak örtüsü gibi kontamine materyallerle temas yoluyla bulaşır. Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların diğer hayvansal ürünlerini yemek olası bir risk faktörüdür. Anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kuluçka süresi (enfeksiyondan semptomların başlangıcına kadar olan aralık) genellikle 6 ila 13 gün arasındadır, ancak 5 ila 21 gün arasında değişebilir.
Enfeksiyon iki döneme ayrılabilir:
·Ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize invazyon dönemi 0-5 gün arasında sürer. Lenfadenopati, başlangıçta benzer görünebilen diğer hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeği virüsü vakasının ayırt edici bir özelliğidir.
·Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden ziyade yüz ve ekstremitelerde daha konsantre olma eğilimindedir. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların %95’inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların %75’inde) etkiler. Ayrıca oral mukozalar (vakaların %70’inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (%20)etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara doğru değişiklik gösterir.
Monkeypox genellikle 2 ila 4 hafta süren semptomları olan kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Şiddetli vakalar çocuklar arasında daha sık görülür. Maymun çiçeği virüsü vaka ölüm oranı genel popülasyonda %0 ile %11 arasında değişmektedir ve küçük çocuklar arasında daha yüksektir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TEDAVİSİ VE TANI
Tanıda, polimeraz zincir reaksiyonu (PCR), doğruluğu ve duyarlılığı göz önüne alındığında tercih edilen laboratuvar testidir. Mümkün olduğunda biyopsi bir seçenektir.
Orthopoxvirüsler serolojik olarak çapraz reaktif olduğundan, antijen ve antikor saptama yöntemleri, maymun çiçeğine özgü doğrulama sağlamaz. Bu nedenle, kaynakların sınırlı olduğu durumlarda tanı veya vaka incelemesi için seroloji ve antijen saptama yöntemleri önerilmez.
Henüz maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için kanıtlanmış, güvenli bir tedavi yoktur. Maymun çiçeği salgınını kontrol altında tutmak amacıyla çiçek hastalığı aşısı, antiviraller ve İntravenöz immün globulin (VIG) kullanılabilir. Bununla birlikte, şu anda, orijinal (birinci nesil) çiçek hastalığı aşıları artık halka açık değildir. 2019’da çiçek hastalığı ve maymun hastalığının önlenmesi için daha yeni bir aşı onaylanmakla birlikte henüz kamu sektöründe yaygın olarak mevcut değil.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ VAKALARI
Afrika dışında teyitli veya şüpheli vaka gösteren ülke sayısı 7’ye yükseldi. Birleşik Krallık’taki dokuz vakadan altısı Londra’da, ikisi İngiltere’nin Güney Doğusunda ve biri Kuzey Doğu’da bulunuyor. Nijerya’dan gelen ilk hasta olan Birleşik Krallık hastalarından biri hariç tümü, Birleşik Krallık’ta enfekte olmuş gibi görünüyor ve çoğu bağlantılı değil. ABD, kısa süre önce Kanada’dan dönen Massachusettsli bir adamda ilk maymun çiçeği vakasını bir gecede bildirdi. Kanada’da en az on üç olası vaka araştırılıyor ve virüsü doğrulamak için testler yapılıyor. İspanya’da yedi kişiye teşhis konuldu ve onlarca kişi daha hastalık için izleniyor ve test ediliyor. Portekiz, dokuz vakanın doğrulandığını söyledi.
BELÇİKA’YA DA SIÇRADI
Amerika Birleşik Devletleri’ne sıçrayan maymun çiçeği virüsü bir ülkede daha ortaya çıktı. İngiltere, İspanya, Portekiz, İtalya, İsveç, Kanada ve ABD’den sonra Belçika’da da görüldü. Ülkenin ikinci büyük kenti Anvers’te örnekleri alınan bir kişinin Hollanda’daki laboratuvar testleri, maymun çiçeği virüsüne yakalandığını ortaya koydu. Anvers Tropikal Tıp Enstitüsü’nden Isabel Brosius, kamu yayıncısı VRT’ye yaptığı açıklamada, Afrika kökenli maymun çiçeği virüsünün ilk kez Belçika’da da saptandığını söyledi.
HASTALAR BİRBİRİYLE BAĞLANTILI DEĞİL
Uzmanlar, bilinen vakaların buzdağının görünen kısmı olmasından korkuyorlar ve hastaların çoğu birbiriyle bağlantılı değil, bu da daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.
DSÖ MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ KONUSUNDA UYARDI
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), önümüzdeki haftalarda daha fazla ülkede daha fazla vaka beklediği konusunda uyardı. Maymun çiçeğinin kişiden kişiye bulaşmasının son derece nadir olduğu düşünüldüğünden, salgın uzmanlar tarafından ‘olağandışı’ olarak tanımlandı. Şimdiye kadar virüs, Batı veya Orta Afrika dışında yalnızca dört ülkede tespit edilmişti ve tüm vakaların kıtayla doğrudan seyahat bağlantıları vardı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
Maymun Çiçeği virüsü, insanların genellikle batı ve orta Afrika’nın tropik bölgelerinde kaptığı nadir bir viral enfeksiyondur. Genellikle virüsü barındırdığı bilinen sincap gibi hayvanlarla doğrudan temas yoluyla yayılır. Bununla birlikte, enfekte bir kişiyle çok yakın temas yoluyla da bulaşabilir. Maymun Çiçeği virüsü ilk olarak 1958’de araştırma için tutulan maymunlarda çiçek benzeri bir hastalık salgını meydana geldiğinde keşfedildi. İlk insan vakası 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kaydedildi ve enfeksiyon o zamandan beri bir dizi Orta ve Batı Afrika ülkesinde rapor edildi. Şimdiye kadar Afrika dışında sadece bir avuç vaka bildirildi ve bunlar kıtayla seyahat bağlantıları olan insanlarla sınırlı kaldı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NE KADAR ÖLÜMCÜL?
Maymun Çiçeği virüsü genellikle hafiftir ve çoğu hasta tedavi olmaksızın birkaç hafta içinde iyileşir. Yine de, hastalık ölümcül olabilir. Ancak, bulaştığı insanların yüzde 10’unu öldürebilir. Mevcut salgına neden olan daha hafif suş, 100’de birini öldürür. Covid’in ilk vurduğu zamana benzer. Maymun Çiçeği virüsü, vücudunuzun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğinin bazı yönlerini kapatır. Vücudunuzun savaşamayacağı diğer virüslerin ve bakterilerin varlığı nedeniyle, en kötü durumlarda hastalar vücutta ölümcül bir şoka ve kan zehirlenmesine yenik düşebilir. Ölüm, genç hastalarda daha olasıdır. Deri lezyonları ağrılı ve şekil bozucudur ve başka enfeksiyonların kaynağı olabilir.
