Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, ABD’nin New York kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurulu’na hitap etti. Caparov …
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, ABD’nin New York kentinde düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurulu’na hitap etti. Caparov konuşmasında, 14-17 Eylül tarihlerinde Kırgızistan-Tacikistan sınırında yaşanan çatışmalara değindi.
‘Özbekistan ile ortak çalışmaları tamamlayarak devlet sınırlarına ilişkin anlaşma imzalamaya hazırlanıyoruz’
Sovyetler’in dağılmasından sonra sınır sorunlarının meydana geldiğine işaret eden Caparov, bunlardan bazılarının günümüze dek çözülmediğini söyledi. Cumhurbaşkanı Caparov, Çin ile 1996’da ve Kazakistan ile 1999 yılında tartışmalı sınır sorunlarının başarıyla çözüldüğünü anımsatarak, “Halihazırda Özbekistan ile ortak çalışmaları tamamlayarak devlet sınırlarına ilişkin anlaşma imzalamaya hazırlanıyoruz” dedi.
Tacikistan ile ilgili olarak “Komşu halklarımız eskiden beri yan yana yaşıyorlar. Bizi ortak değerlerimiz, kültürümüz, örf adetlerimiz birleştiriyor. Dinimiz aynı” diyen Caparov, tarihteki Manas Baba’nın Tacik kızıyla evlendiğini hatırlattı. Caparov, Sovyetler Birliği’nin dağıldığı 1991 yılında Bağımsız Devletler Teşkilatı (BDT) üyesi ülkelerin kabul ettiği Almatı Deklarasyonu’nda devletlerin birbirlerinin toprak bütünlüğünü ve devlet sınırlarının dokunulmazlığını kabul ettiğini beyan ettiğini aktardı.
Bu deklarasyona Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman dahil olmak üzere 11 ülke liderinin imza attığını dile getiren Caparov, “Daha sonra 15 Nisan 1994 tarihinde Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman BDT üyesi ülkelerin egemenliği, toprak bütünlüğü ve sınırlarının dokunulmazlığı ile ilgili Moskova Deklarasyonu’nda bu prensipleri teyit etmişti. İmza atarak kabul etmişti. Ancak şimdi bu prensiplerden vazgeçmesi üzücü” dedi. Cumhurbaşkanı Caparov, Rahman’ın ülkesindeki kanlı iç savaşın sona erdiği 1998’den sonra ilk resmi ziyareti Kırgızistan’a yaptığını hatırlatarak, Kırgızistan ile Tacikistan arasında devletlerarası ilişkilerin temelleri ve iyi komşuluk ve ortaklık anlaşmalarının imzalandığını hatırlattı.
Caparov, iki ülke arasında sınır sorunlarının çözümü ile ilgili çalışmalar başlamasından bu yana Kırgız tarafının üzerine aldığı tüm zorunluluklara uygun yapıcı müzakereler yaptığını söyledi. Geçen yıl nisan ayında Tacikistan Silahlı Kuvvetleri’nin Kırgızistan topraklarına nedensiz saldırdığını anımsatan Caparov, “Bunun sonucunda 36 vatandaşımız hayatını kaybetmiş, ciddi maddi zarar verilmişti” dedi. Cumhurbaşkanı Caparov, Kırgız halkının tarafsız bölgede görüşme talebine rağmen Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’ye giderek sınır sorunuyla ilgili karşılıklı çıkar sağlayacak bir çözüm bulmak için Rahman ile görüştüğünü ifade etti.
‘140 bine yakın vatandaşımız sınıra yakın köylerden tahliye edildi’
Caparov, 14-16 Eylül tarihlerinde Kırgızistan’ın güneyinde büyük askeri çatışma yaşandığını anımsatarak, “Daha önce sağlanan tüm anlaşmalara rağmen Tacik tarafı, Kırgız-Tacik sınırının tüm kesimlerinde sınır muhafız ve sivil tesislere saldırdı. 140 bine yakın vatandaşımız sınıra yakın köylerden tahliye edildi” dedi.
‘BM, Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı gibi uluslararası örgütlerin arabuluculuk yapmasına hazırız’
Cumhurbaşkanı Caparov, komşu Tacikistan ile uluslararası kurallar temelinde görüşmeleri sürdürmeye hazır olduklarını ifade ederek, “Komşumuzun kanuna karşı son eylemlerinin sonucunda güvenimizin sarstığını dikkate alarak müzakereleri devam ettirmek için BM, Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı gibi uluslararası örgütlerin arabuluculuk yapmasına hazırız” dedi.
‘Biz ilk olarak saldırmadık ve saldırmayacağız’
Ellerinde Tacik tarafının saldırılarını kanıtlayan belgelerin bulunduğuna dikkat çeken Caparov, “Biz ilk olarak saldırmadık ve saldırmayacağız. Silah kullanmamaya çalışıyoruz ve sivillere karşı ateş açmıyoruz. Tacik tarafın şiddetine uygun tepki göstermekle sınırlı kalıyoruz” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Caparov, yabancı topraklara göz dikmediklerini, fakat ülkesinin topraklarının 1 santimini bile kimseye vermeyeceklerini belirterek, sınır sorunlarının ancak müzakere yoluyla çözülmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Kırgızistan-Tacikistan arasındaki çatışmalarda 94 kişi ölmüştü
Kırgızistan-Tacikistan sınırında 14 Eylül’de başlayan ve aralıklarla devam eden çatışmalar 16 Eylül günü sağlanan ateşkes anlaşmasına rağmen aralıklarla sürmüştü. Her iki taraf birbirlerini ateşkesi ihlal etmekle suçlamıştı. Kırgızistan, çatışmaların yaşandığı Batken bölgesinden 140 bine yakın kişiyi tahliye etmiş, bölgede acil durum ilan edilmişti. Kırgızistan’da ayrıca hayatını kaybedenler için ulusal yas ilan edilmişti. Çatışmalarda Kırgızistan tarafında 59, Tacikistan tarafında ise 35 kişi olmak üzere toplam 94 kişi hayatını kaybetmişti.
