Yeni seçim kanunu teklifi ile getirilen ve milletvekili hesabında kullanılan ‘artık oyların’ ittifaklar yerine siyasi partilerin aldıkları oy …
Yeni seçim kanunu teklifi ile getirilen ve milletvekili hesabında kullanılan ‘artık oyların’ ittifaklar yerine siyasi partilerin aldıkları oy sayısına göre dağıtılmasını öngören düzenleme üzerinde tartışmalar devam ediyor. AK Parti ve MHP’nin ortak teklifi ile ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettiği oy sayısı esas alınarak genel D’Hondt uygulamasıyla belirlenecek.
Siyasi partiler seçim barajını ittifak ile geçecek ancak çıkaracağı milletvekili partisinin aldığı oy sayısı ile belirlenecek. Yani partiler, ittifakın ‘artık oyundan’ faydalanarak milletvekili çıkaramayacak. AK Parti ve MHP kurmayları, buna örnek olarak 2018 seçimlerindeki Elâzığ örneğini veriyor. Elâzığ’da MHP’nin oy oranı CHP’den yüksek olmasına rağmen, milletvekili hesabı ittifaklar üzerinden yapıldığı için, Millet İttifakı bünyesindeki CHP bu ilden milletvekili çıkarmıştı.
Yeni getirilecek sistemle ilgili olarak 2018 milletvekili seçim sonuçları baz alınarak yapılan simülasyonlarda, Cumhur İttifakı’nın en az 10 milletvekili fazla çıkardığı tespiti yapılıyor.
DAĞILIMDA HAK YENMEYECEK
Teklife gelen eleştirileri, AK Parti’nin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) temsilcisi ve Isparta Milletvekili Recep Özel cevapladı. Özel, 2018 seçimlerinde ‘artık oyların’ ittifaklar üzerinden hesaplanarak milletvekilli dağılımı yapıldığını, yeni getirilen teklifte ise ‘artık oyların’ bundan sonra partiler arasında dağıtılarak, milletvekili hesabı yapılacağını kaydetti. Özel şöyle konuştu:
SEÇMEN İRADESİ TAM YANSIYACAK
Bizim buradaki amacımız, seçmen iradesini tam olarak yansıtmak. Yani hangi partiye oy veriyorsa onun doğru bir şekilde ait olduğu partinin temsilini sağlamak. Bu sisteme yönelik eleştirilerin haklı bir tarafı yok. Zaten 2018 seçimden önce bütün seçimlerde bu sistem uygulanıyordu. Her parti kendi oyuna göre milletvekilini çıkarıyordu. Şimdi de her partinin oyuna göre dağılım olacak. ‘Ona yarıyor, buna yarıyor’ tartışması doğru değil. Seçmen iradesi bu sistemle tam olarak Meclis’e yansıyacaktır. Bir parti diğerinin hakkını yememiş olacak. İttifaktaki temel amaç baraj problemi olan partilerin birlikte oluşturdukları bir model. İlk 2018 de uygulandı.
İttifaklardaki temel mantık muhafaza ediliyor. Milletvekilinin tespitinde farklı bir yöntem getiriliyor. Daha önce ittifakların almış olduğu toplam oya göre milletvekili sayısı tespit ediliyordu. Daha sonra da ittifakı oluşturan partilerin kendi içlerinde almış oldukları oya göre ittifakın milletvekili sayısı D’Hondt sistemine göre bölüşüm yapılıyordu. Şimdi ilk basamağı kaldırıyoruz. İttifakı oluşturan partilerin her birinin almış olduğu oya göre çıkaracağı milletvekili sayısı tespit edilecek. Çıkaracağı milletvekili her partinin kendi almış oyla tespit edilecek.
