Aldatma meylinin veya özellikle hayvan doğasında bariz şekilde görülen çok eşlilik durumunun biyolojik olarak da açıklanabilen bir sebebi var …
Aldatma meylinin veya özellikle hayvan doğasında bariz şekilde görülen çok eşlilik durumunun biyolojik olarak da açıklanabilen bir sebebi var: Coolidge etkisi. Günümüz ilişkilerinde, zaten insanların birbiriyle çok daha kolay iletişim kurabileceği alanlar genişlediği için de artık insanlar eskisi kadar tek bir kişiye sadık kalmaları gereken ilişkilere yanaşmıyor. Dolayısıyla coolidge etkisinin evrimsel açıdan yararları olduğu düşünülse de günümüz ilişkileri açısından zararları olabilir.
Pekala, hem hayvanların hem de insanların temel dürtülerinden biri olan cinsellikle ilgisi olan Coolidge etkisinin, bilimsel olarak aldatmayı mantıklı kılacak yanları var mıdır, içeriğimizde inceledik.
Aldatmanın bilimsel sebeplerinden biri olduğu düşünülen Coolidge etkisi nedir?
Coolidge etkisi, kısacası, hayvanlar ve insanlarda görülen biyolojik bir olaydır. Yenilenen cinsel isteği tanımlamak için kullanılır. Yani, yeni bir cinsel partner ortaya çıktığında erkeklerde daha çok görülmek üzere hem erkekler hem de dişilerde artan cinsel isteği tanımlayan bir etkidir.
İnsanlarda coolidge etkisi, şöyle tanımlanabilir. Örneğin, uzun süreli bir partneriniz var fakat bir süre sonra onunla ilişki kurmaktan sıkıldınız ve dolayısıyla cinsel olarak güdüleriniz de azaldı. Hayatınızda olan kişiye karşı cinsel istekleriniz azalsa bile size çekici gelen yeni bir partner ortaya çıktığı anda cinsel olarak kolayca uyarılabilir hale gelebiliyorsunuz.
Dolayısıyla, coolidge etkisi olarak adlandırılan bu olay aldatmanın sebebi olarak görülüyor. Fakat, bir erkeğin birden fazla dişiyi dölleyebilmesi gibi evrimsel bir yararı da olduğu düşünülüyor.
Pekala, coolidge etkisi ismini nereden alıyor?
Coolidge etkisinin ismi, 1920’lerin başında o zamanın ABD başkanı Calvin Coolidge ve eşinin bir çiftliği gezmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Başkanın eşi ve başkan Calvin, çiftlikte gezinirken bir tavuk kümesine rastlarlar ve Bayan Coolidge, tavukların günde kaç kez cinsellik yaşadığını merak eder ve sorar. Düzinelerce cevabını alan Bayan Coolidge şaşırır.
Bay Coolidge ise sürekli aynı dişiyle mi olup olmadığını rehbere sorduğunda ‘hayır’ cevabını alır ve başkan, horozun bu performansı karşısında şaşkınlığa uğrar. Horozlar, her seferinde başka bir tavuk seçmeye odaklanmıştır.
Coolidge etkisi ile ilgili araştırmalar ne gösteriyor?
Coolidge etkisi hakkında bilgi edinmek amacıyla fareler üzerinde bir deney yapıldı. Bir kafese erkek ve dişi olmak üzere iki fare konuluyor fakat dişi fareler yeterli cinsel aktivite gerçekleştikten sonra, belirli aralıklarla değiştiriliyor. Erkek fare, aynı dişiyle yaptığı cinsel aktivitesinden bir süre sonra bitkin düşmeye başlıyor. Ta ki yeni bir dişi fare yani erkek için cinsel partner kafese konulana kadar.
Yeni dişiyi gören erkek farenin enerjisi yeniden geliyor ve eski partnerine karşı oluşan bitkinlik ortadan kalkıyor. Aynı durum dişi farelerde de gözlemlenmiştir fakat erkekler kadar hızlı olmamıştır. Bunun nedeni kısacası, yeniliğin ve bilinmezliğin getirdiği merak duygusu ile oluşan haz olarak düşünülebilir. Oldukça, çarpıcı sonuçlara sahip bu araştırmadan sonra akıllara, ”Peki, tek eşliliği seçersek ilişkideki tutku zamanla ölür mü?” sorusu gelebilir.
Cinsiyetler arası coolidge etkisi farkı var mıdır?
Araştırmalar, coolidge etkisinin fareler, tavuklar gibi çoğu hayvanda gözlemlendiği üzere insanlarda da ağırlıklı olarak erkek davranışı olduğunu gösteriyor. Evrimsel bir yarar olarak da görülen, erkeklerin olabildiğince fazla dişiyi dölleme güdüsü nedeniyle oluşan bu durum, hayvanlar arasında daha kabul edilebilir olsa da insanlar arasında bir sorun ortaya çıkarabiliyor.
Erkeklerde, coolidge etkisine daha sık rastlanmasının sebebi, dişilerin cinsel aktivite sırasında olabilecek durumların (hamilelik gibi) etkisini direkt yaşamalarından dolayı partner seçiminde daha seçici davranmasından dolayıdır.
Pekala, ilişkilerimizde coolidge etkisinde kalmamak için ne yapabiliriz?
Çoğu araştırmacıya göre, coolidge etkisi ilişkilerimizdeki sadakatsizlikle ve sonucunda da gelişen aldatma olayıyla ilişkilendiriyor. Fakat, insanlarda coolidge etkisini azaltan bazı durumlar var. İlişkisi olan bir insanın, partnerine karşı cinsel ilgisinin azalmasından kaynaklı başka partnerler bulma arayışına girmesi aldatma olduğu için, insan ilişkilerindeki etik ve ahlaki durumlardan kaynaklı bu coolidge etkisi doğru bulunmuyor. Fenomenin erkekler üzerinde araştırma sonuçlarında da görüldüğü üzere daha fazla olduğundan bahsetmiştik. Dolayısıyla, erkeklerin kadınlara oranla aldatmaya daha meyilli olması bilimsel açıdan da kanıtlanmış bir durumdur.
Elbette, bilimsel olarak açıklanabilen bir etki olsa da, eğer ilişki içerisindeki partnerler bu konuda anlaşmamışsa başkalarıyla beraber olmak kabul edilebilir bir şey değildir. Uzun süreli ilişkilerde, çiftler birbirlerinden bir süre sonra sıkılabilme ihtimalini göze almalı ve böyle durumlarda iletişim kurarak çözüm odaklı davranmalıdır.
Ayrıca, İngiliz evrim psikoloğu Satoshi Kanazawa’ya göre, bir insanda coolidge etkisi görülme olasılığı ile zeka katsayısı ile ters orantılıdır. Yani, bilimsel olarak kanıtlandığı için coolidge etkisine sığınıp aldatma yoluna gitmek aynı zamanda zekanıza dair de bir gösterge olabilir.
