Son üç ayda Ulusal Süt Konseyi’nin belirlediği çiğ süt fiyatlarında bir değişim olmazken, dolar, akaryakıt ve işçi maliyetleri aynı kalırken süt ve süt ürünleri fiyatlarında yüzde 40’a varan artışlar yaşandı.
Haber7/ Fuat Öner
Süt ve süt ürünlerinin raf fiyatı son üç ayda yüzde 30-40 zamlanmış durumda. Fiyat artışı geçen yıla göre yüzde 100’ü çoktan geçti. Vatandaşlar, dolar yükselmedi, mazot artmadı, elektriğe doğal gaza zam gelmedi, işçi maaşları aynı, bu zamlar nereden çıktı diye soruyor…
Peki çiğ süt fiyatı son 3 aydır artmamışken, döviz, akaryakıt ve işçilik maliyetleri yükselmemişken fiyatlar neden artıyor? Zamların arka planında ne var? Üretici ve sanayici zam için ne diyor?
ÇİĞ SÜT ALIM FİYATI 2,5 KAT ARTTI YEM FİYATLARI YATAY
Bazı süt üreticileri yem fiyatlarının çok arttığını ve kar edemediklerini söylüyor. Hatta buna tepki olarak ‘tehlikeli’ bir adım atıp hayvanları kesime yolluyor. Bu durum üretim rakamlarına da yansımış durumda; TÜİK rakamlarına göre süt üretimi son üç ayda yüzde 4,4 azaldı. Süt üretiminin azalması ise fiyatlarda yükseliş baskıyı yaratıyor.
Ancak Ulusal Süt Konseyi süt çiğ süt alım fiyatlarını geçen yılın aynı dönemine göre 2,5 kat artırarak 8,5 liraya çıkardı. Öte yandan yem fiyatları ise Mayıs ayından beri yatay seyrediyor.
Raflarda 1 litre sütün fiyatı 25 TL’ye kadar çıktığı dönemde, çiftçi kâr edemediğini süt ve süt ürünleri üretici ise ucuza süt bulamadığını söylüyor.
BÜYÜK SÜT ÇİFTLİKLERİ DETAYI
Üreticinin en büyük maliyet kalemi çiğ süt. Köylerdeki küçük yetiştiriciler sütü konseyin belirlediği fiyata satıyor olsa da büyük süt çitliklerinde aynı durum geçerli olmadığı iddia ediliyor.
(Üreticiler, Kasım ayı başında sütün litre fiyatını 10 TL’den aldığını, 10 gün sonra ise 11 TL’den almak zorunda kaldığını iddia ediyor.)
Üretici genellikle çiğ sütü bu büyük süt çiftliklerinden alıyor. Ulusal Süt Konseyi çiğ süt fiyatını 8,5 TL olarak belirlemesine rağmen, üreticiler bu büyük çiftliklerden sütün litresini bu ay 11 TL’den aldığını iddia ediyor. Üreticiler, “Önümüzdeki ay için şimdiden 12 TL fiyatının verildi. Bu fiyat çok yüksek dediğimizde ‘Bu fiyata alan var, ister alın ister almayın’ deniyor” ifadelerini kullanıyor.
1 KİLO PEYNİRİN ‘SÜT MALİYETİ’ 120 TL
Üretici 10 kilo sütten 1 kilo peynir ürettiğini ve bu durumda sadece ham madde maliyetinin 120 TL’yi bulduğuna dikkat çekerek, “Bunun üzerine ambalaj, işletme gideri, nakliye, işçilik ve kar marjını koyduğunda peynirin bizden çıkış fiyatı 160 TL’yi buluyor. Reyonda ise 1 kilo peynirin fiyatı rahatlıkla 170-180 TL’yi buluyor” diyor.
OLAN VATANDAŞA VE KÜÇÜK ÜRETİCİYE OLUYOR
Süt sektöründe bunlar yaşanırken durumdan en çok etkilenen ise vatandaş ve küçük üreticiler oluyor.
Süt fiyatları ile ilgili açıklama yapan İstanbul Ziraat Odası Başkanı Ömer Demir ise “Özellikle gıda konusu önemli. Süt ve süt ürünleri fiyatlarına bakalım. Ben üreticiyim. Ürünü bizden, köylüden alıyorlar. Yanına üç tane firma koyuyorlar. Her firmaya ayrı ayrı satış yapıyor. Bu firmaların hepsi de kendilerine ait. 8 liralık süt, markete 26-28 liraya çıkıyor. Aynı durum peynir için de geçerli. Sütü bizden ucuza alıyorlar. Sütün içindeki yağını, enzimini çekiyorlar, fiyatı 6 liraya düşüyor. Bundan peynir yapıyorlar ve 200-210 liraya satıyorlar. Dünyanın neresinde böyle bir vurgun var. Çünkü bu ürünleri biz almak zorundayız. Muz yemesek durabiliriz ama et, süt ve süt ürünleri temel ihtiyaç. Açık açık tencere darbesi yapılıyor” dedi.
