Gezegenimiz üzerinde yaşayan böcek türlerinden biri olan çekirgeler, birçok insanın korkutmalarıyla bilinse de bazı ilginç özelliklere sahip …
Gezegenimiz üzerinde yaşayan böcek türlerinden biri olan çekirgeler, birçok insanın korkutmalarıyla bilinse de bazı ilginç özelliklere sahip olabiliyor. ABD’de bulunan Michigan Eyalet Üniversitesi’nden bilim insanları da locust ya da bilinen adıyla göçmen çekirgelerin, kanserli hücreler ile sağlıklı hücreleri koklayarak ayırt edebildiğini buldu.
Araştırmacılar, çekirgelerin bunun dışında farklı kanser hücrelerini ayırt edebildiklerini de ifade etti. Çekirgelerin erken kanser teşhisinde kullanılabileceğini ortaya koyan bu çalışma, geçtiğimiz aylarda BioRxiv üzerinden yayımlandı.
Çekirgeler, kanseri teşhis edebilen cihazlar üretmede kullanılabilir
Öncelikle bu böceklerden korkan insanların, muayenehanelere akın eden çekirgeler ihtimali konusunda endişelenmesine gerek olmadığını söyleyelim. Araştırmacılar çalışma bulgularının, yalnızca hastanın nefesiyle kanseri erken teşhis edebilen ve böcek duyu nöronlarını kullanan cihazlar için temel oluşturabileceğini ifade ediyor.
Uzmanlar, şu an bir hayal gibi gelse de bu tarz cihazların gelecekte yaygınlaşabileceğini belirtiyor. Bunun nedeni ise doğal duyularımızı artıran ve onlardan daha iyi performans gösteren teknolojilerin yaygın ve kullanışlı olması. Örneğin, teleskop ve mikroskoplar normalde göremediğimiz şeyleri bize gösterebiliyor. Koku konusunda da bu durumun bulunduğunu söyleyen bilim insanları, COVID teşhisinden uyuşturucu bulmaya kadar kullanılan köpekleri buna örnek olarak gösteriyor.
İşte bu yüzden koku duyusunu taklit edebilen bir cihaz üzerinde çalışılıyor. Araştırmacılardan Debajit Saha da insanlığın 15 yıldan uzun süredir ‘elektronik burun’ olarak adlandırabileceğimiz cihazlar üzerinde çalıştığını; ancak henüz istenilen kusursuzluğa ulaşılamadığını belirtiyor.
Gaz algılayan cihazlar, özellikle kanser gibi ölümcül hastalıkların erken tespitinde rol oynayarak hayat kurtarabilir. Uzmanlar, ilk evrede hastalığı tespit edilen kanserli kişilerin hayatta kalmasının %80 ile %90 olduğunu söyleyerek bunun önemine vurgu yapıyor. Kanser hücreleri sağlıklı hücrelerden farklı çalışarak büyüdükçe farklı kimyasal bileşikler oluşturuyor. Bunların hastanın solunum yoluna ulaşması da hastalığın nefes ile tespit edilebileceğini gösteriyor.
Çekirgeler, üç farklı kanseri koklayarak birbirinden ayırt edebiliyor
Konu hakkında çalışmalarını yürüten ekip, çekirgeler ile çalışmayı seçti. Araştırmacılar hayvanların beyinlerine elektrotlar bağlayarak sağlıklı ve kanserli hücrelere tepkilerini kaydetti ve bu şaşırtıcı sonuçlara ulaştı. Bu elektrotlar, çekirgelerin kokuları algılamak için kullandıkları antenlerden gelen sinyalleri yakalamak için yerleştirildi. Uzmanlar, bu sistemin kanser teşhisinde kullanılabileceğini aktardı.
Bunun yanı sıra çekirgelerin oldukça ilginç bir yeteneği de araştırmayla görüldü. Ekip, üç farklı kanser hücresini içeren bir gazı geliştirdikleri bir cihaz yoluyla çekirgelere verdi. Bunun sonucunda ise çekirgelerin beyinlerinin her bir dokuya farklı tepki verdiği ve hasta hücreleri tanımlayabildiği görüldü. Araştırmacılardan Christopher Contag da bununla ilgili “Böceklerin üç farklı kanseri birbirinden ayırt edebilmesi inanılmazdı” ifadelerini kullandı.
Açıklamalara göre bilim insanları, tespit sistemlerini insan nefesiyle tespit etmek için çalışmalarını sürdürüyor. Böcek içermeyen, yalnızca biyolojik bileşenlere sahip olan taşınabilir sensörler geliştirmeyi amaçlayan ekip, bu cihazların kanserin erken teşhisinde büyük bir rol oynayabileceğini vurguluyor.
