Belirli bir kütle aralığındaki yıldızların yakıtının tükenmesi sonucunda bu yıldızlar patlayarak arkalarında artık füzyona uğrayamayan yoğun bir …
Belirli bir kütle aralığındaki yıldızların yakıtının tükenmesi sonucunda bu yıldızlar patlayarak arkalarında artık füzyona uğrayamayan yoğun bir çekirdek bırakırlar. Beyaz cüce olarak adlandırılan ve atmosferlerinde bol miktarda hidrojen ile helyum bulunan bu kalıntı ise birkaç trilyon yıl boyunca evrenin arka plan sıcaklığında yavaş yavaşsoğur.
Şimdiyse gökbilimciler, bu tanıma pek de uymayan iki yeni beyaz cüce keşfettiler. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society’de iki çalışma şeklinde yayımlanan araştırmaya göre sıradan beyaz cücelerin aksine atmosferlerinde ciddi oranda karbon ve oksijen bulunan bu yeni tür beyaz cücelerin nasıl meydana geldiği ise hala gizemini koruyor.
Kabul edilen yıldız evrimi anlayışı için ciddi bir meydan okuma
Yeni keşfedilen iki beyaz cücenin atmosferinde bulunan karbon ve oksijen aslında yıldızların helyum yakması sonucunda açığa çıkan küllerdir ki bu da normal şartlar altında bu iki beyaz cücenin bu süreci çok uzun bir süre önce atlatmış olması gerektiği anlamına gelir. Kül ile kaplı olmasının yanı sıra bu iki yeni tür beyaz cücenin diğer beyaz cücelere kıyasla çok daha sıcak ve geniş olması, çekirdeklerinde hala daha helyum yakıyor olabileceklerinin bir işareti olabilir.
Keşfi yapan ekibin baş araştırmacısı olan Profesör Klaus Werner, yaptıkları sıra dışı keşfe dair “Normalde, bu yüzey bileşimlerine sahip yıldızların çekirdeklerinde helyum yakmayı bitirmiş olmalarını ve beyaz cüce olma yolunda olmalarını bekleriz” diyor ve keşfettikleri yeni yıldızların, kabul edilen yıldız evrimi anlayışı için ciddi bir “meydan okuma” olduğunu belirtiyor.
Yeni tür beyaz cücelerin nasıl var olmuş olabileceğine dair araştırmacıların bir hipozeti bulunuyor
Nasıl var oldukları henüz tam olarak anlaşılamasa da araştırmacıların bu garip yıldızların nasıl doğduğuna dair bir hipotezi bulunuyor. Buna göre yakın ikili sistemlerdeki beyaz cüce çiftlerinin bazı durumlarda çarpışana kadar birbirlerini çekebileceklerini belirten araştırmacılar, her iki beyaz cücenin de kompozisyonunun doğru olması halinde çarpışma sonucunda bu yeni tür beyaz cücelerin oluşmuş olabileceğini ifade ediyor.
Buna dair “Genellikle beyaz cüce birleşmeleri, karbon ve oksijen bakımından zengin yıldızların oluşumuna yol açmaz” şeklinde kaydeden çalışmanın baş yazarı Dr. Miller Bertolami; çok özel kütlelerle oluşturulmuş ikili sistemlerde, karbon ve oksijen açısından zengin bir beyaz cücenin bozularak helyum açısından zengin bir beyaz cücenin üzerine çıkabileceğine, bu durumun sonunda ise bu yıldızların oluşmuş olabileceğine inandıklarını aktarıyor.
Yine de bu model, yeni yıldızların gözlemlenen tüm özelliklerini açıklamaya yetmiyor. Araştırma ekibi, yeni tür beyaz cücelerin kökenlerinin anlaşılması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu ifade ediyor.
Öte yandan bu ilginç beyaz cüceler, son zamanlarda araştırmacıları şaşkınlık içerisinde bırakan tek beyaz cüceler de değil. Kısa bir süre önce yapılan başka bir araştırmalarda halka sistemli beyaz cüceler, beyaz cüce pulsarlar ve kızıl ötesi ışıkta parlak bir şekilde yanmasına rağmen normal ışıkta gözlemlenemeyen oldukça değişik bir beyaz cüce keşfedilmişti.
