Bir önceki içeriğimizde 1929 yılının ilk dört ayı olan ocak, şubat, mart ve nisan ayına bir zaman yolculuğu gerçekleştirmiştik. Acısıyla …
Bir önceki içeriğimizde 1929 yılının ilk dört ayı olan ocak, şubat, mart ve nisan ayına bir zaman yolculuğu gerçekleştirmiştik. Acısıyla tatlısıyla tamamladığımız 1929 yılının ilk dört ayına; ikinci dört ay ile devam ediyoruz.
İlk yolculuğumuzda siz takipçilerimizin “neden özellikle 1929 senesine yolculuk yaptık” gibisinden bir soru sorduğunu duyuyor gibiyiz. Bu sorunun cevabını “1929 senesine olan yolculuğumuzu bitirdiğimizde anlayacaksınızdır” diye umuyoruz. Ayrıca sizler için yolculuğumuzun aralık ayında da neden 1929 senesi olduğuna dair bir açıklama yayınlayacağız. Şimdi hazırsanız, lütfen kemerlerinizi bağlayınız. Yolculuğumuzun ikinci bölümü başlıyor…
Birinci bölünmü okumayanlar aşağıdan yolculuğa başlasın:
Mayıs 1929
2 Mayıs: Charlie Chaplin’e saçını boyatan hayat, bize neler yapmaz
3 – 4 Mayıs: Artan diş macunu reklamları ve bu haber, hımm…
Soldaki haberde Amerikalı bilim insanlarının ilk medeniyet merkezi olarak MIsır ve çevresini keşfettiğini görüyoruz. Sağdaki haberde ise insanların diş sağlığına dikkat etmezse 50 sene sonra takma diş kullanmak zorunda kalabileceği aktarılıyor. Bu haberin öncesi ve sonrasında gazetelerde sıklıkla diş macunu reklamları yayımlandığını da düşünürsek; ticaret kokan bir haber olarak düşünebiliriz.
11 Mayıs: Türk futbolunda değişen hiçbir şey yok, her şey bildiğiniz gibi
Fenerbahçe ile Galatasaray arasında oynanan futbol maçında yine beklenen oldu, tatsız olaylar yaşandı. Gayet centilmence başlayan maç; kolu ve ayağı kırılmış oyuncular ile son buldu. Ayrıca maçın bitimine az bir süre kala sahada ciddi bir kavga da yaşandı.
14 Mayıs: Hayat pahalılığına karşı üretilen son çözüm: Gazete kuponu
Cumhuriyet Gazetesi’nin 14 Mayıs 1929’da başlattığı uygulamadan kısaca bahsetmek istiyoruz. Gazetenin her basımında ufak bir kupon ekleniyor. Ayrıca gazetenin bir sayfasında da anlaşmalı dükkanların listesi bulunuyor. Anlaşmalı dükkanlardan alışveriş yaptığınız zaman, alışverişin türüne göre %10, %20 ya da %30 indirim kazanıp daha az ödüyorsunuz. Gazete haberlerine bakacak olursak eğer; uygulama halk tarafından bir hayli talep görmüş.
16 Mayıs: Halk, ucuzluk kuponlarına çok yoğun talep gösteriyor
Ucuzluk kuponlarının tüm okuyucuları (karii) sevindirdiği ifade edilirken; sağ tarafta ise kuponların hangi dükkanlarda kullanılabileceği ve indirim oranları listeleniyor.
16 – 29 Mayıs: Eski yazı tamamen rafa kalkıyor!
Sol taraftaki haberde bir erkeğin aslında kadın çıkması durumu haberleştirilmiş. Haberin detaylarında kadın, adamın iki çocuğunun babasının bu kişi olduğunu iddia ediyor. Açıkçası bu haberi bizler yorumlayamadık ve sizlere havale ediyoruz. Diğer haberde ise artık devlet kurumlarında kesinlikle eski yazının kabul edilmeyeceği hatırlatılıyor.
25 Mayıs: Yoğun talep üzerine artık günde 1 kupon yerine 3 kupon veriliyor
25 Mayıs 1929 itibariyle günde 3 kupon verilirken; listelenen dükkanların da sayısının arttığını görebiliyoruz.
Haziran 1929
6 – 8 Haziran: İngiliz parasının yükselmesi sonucunda gıda ürünlerine zam gelmeye devam ediyor
Soldaki haberde, ön dişlerini çektirmektense intharı tercih eden bir kadının haberine yer verilmiş. Kimsenin günahını almak istemeyiz ama bu diş haberleri pek de masum durmuyor gibi sanki… Diğer haberde ise İngiliz parasının yükselmesi sonucunda şekere gelen zamdan bahsediliyor. Sadece şekere değil, birçok gıdaya ciddi zamlar gelmektedir.
6 Haziran: Müjde, Ankara’ya telefon geliyor!
Soldaki haberde Ankara’nın telefon altyapısının neredeyse tamamlandığı ve bu ay içinde telefonların çalışmaya başlayacağı haberi veriliyor. Sağdaki haberde ise bankalarda günümüz deyimiyle “tırnakçılık” yapan bir kadının hikayesi anlatılıyor.
12 – 19 Haziran: Namusmetre!
Soldaki haberde Amerikalı ünlü oyuncu John Gilbert’ın o günlerde en iyi öpüşen erkek olduğu iddia ediliyor. Diğer haber hakkında ise herhangi bir yorumda bulunmak istemiyoruz. Amerika’da namusmetrenin icat edildiği iddia ediliyor.
18 – 21 Haziran: İstanbullular’ın sıklıkla kullandığı T4 hattı açılıyor
Günümüzdeki ismiyle T4 Topkapı – Mescid-i Selam Tramvay Hattı’nın bir bölümünü oluşturan Fatih – Edirnekapı bölümü 21 Haziran 1929’da hizmet vermeye başladı.
18 Haziran: Trabzonlu Mehmet, iki farklı gazeteye manşet oldu
Trabzonlu Mehmet, 18 Haziran 1929 tarihinde hem Cumhuriyet hem de Akşam Gazetesi’nde ilk sayfadan haber oldu. Aktarılan bilgilere göre 4 yaşındaki Mehmet’in sakalları ve bıyıkları çıkmıştır. Fotoğraflarda da bu gözlemleniyor. Doktorların görüşlerine göre hormonal bir bozukluktan dolayı bu durum gerçekleşti. Gazetelerde Mehmet’in ergenliğe girdiği için evlenebileceği de yazıyor. Akşam Gazetesi durumu biraz abartmış olmalı ki, mahkemenin Mehmet’e doktor tavsiyesi üzerine evlenme izni verdiği yazmaktadır. Cumhuriyet Gazetesi’nde de Mehmet’in gusül abdesti almak zorunda kaldığı yazılmıştır.
19 – 20 Haziran: Erkekler yan-gelip yatarken, kadınlar para kazanacak
Amerika’da yaşanan bir olaya göre, Amerikalı bir kadın avukatlık mesleğine başlamıştır. Kadın olmasından ötürü birçok erkek tarafından tercih edilmiştir ve doğal olarak erkek bir avukattan kat kat daha fazla para kazanmaktadır fakat çevresi avukat hanımın bu sözüne inanmaz. Kadın ise çareyi, eşinin işten ayrılmasında bulur. Eşi evde oturur, işe gitmez; aile ise kadının kazandığı para ile geçimini lüks içinde sağlar. Bu sayede çevredekiler kadına inanmaya başlar. Bu olay tüm Amerika’da duyulunca çalışan birçok kadın, iyi para kazandığını ispat edebilmek için eşlerinin işten ayrılmasını ister. Diğer haberde ise, otomobil sahibi erkeklerin daha çapkın olduğu izah ediliyor.
20 – 21 Haziran: Nafaka yoluyla zengin olan ilk kadın
İngiltere’deki bir kadın, birçok evlilik yapmıştır. Her evlilikte kendisine pek çok takı takıldığı gibi; boşanırken de eşlerinden nafaka adı altında birçok maddi hediye ve tazminat almıştır. Habere göre bu hanımefendi evlenip boşanarak zengin olmuştur.
29 Haziran: Ay bitmeden Ankara ile telefon görüşmesi yapılabildi, hayırlı olsun Ankara! Bu arada Mehmet’i kaybettik…
28 Haziran 1929 tarihinde başarılı bir şekilde İstanbul – Ankara arasında telefon görüşmesi gerçekleştirildi ve 1 Temmuz 1929’dan itibaren vatandaşlara da bu hizmetin sunulacağı ilan edildi. Ayrıca Trabzonlu Mehmet, Şişli Etfal Hastanesi’nde hayatını kaybetti. Vefat sebebi olarak ise kalbinin sağ tarafta olması gösterilmiştir. Nadir görülen bu durumdan ötürü Mehmet’in vefat ettiği açıklanmıştır.
Temmuz 1929
4 – 5 Temmuz: Kadınlara izdivaç eğitimleri veriliyor
Özellikle bu dönemde 25 – 30 yaşına gelen gençler bile evliliğe yanaşmıyordu. Evliliklere yanaşmayan taraf da genellikle erkekler olduğu için, Amerika’da kadınlara erkekleri evliliğe ikna etmek için birtakım eğitimler verilmeye başlandı. Raporlara göre bu eğitimlerden sonra Amerika’da evlilik oranları arttı. Diğer haberde ise tetanozdan vefat eden bir insanın hikayesi anlatılıyor.
10 – 11 Temmuz: Aşırı sıcaklar yeni yeni modalar doğuruyor
Soldaki haberde yine Amerika’daki sorunlu evlilikler anlatılıyor. Evliliklerin düşük olduğu Amerika’da, sudan sebepler ile mevcut evliliklerin de sona erdiği anlatılıyor. Sağda ise aşırı sıcaklardan ötürü deniz kenarında çay partileri verdiği aktarılıyor. Aynı günlerde ülkemizdeki pek çok insanın yatağı yorganı sokağa koyup sokakta uyumaya başladığı haberleri görülüyor.
14 – 16 Temmuz: İmam – cemaat ilişkisi…
2014 yılında Uyuşturucuyla Mücadele Derneği Başkanı’nın otel odasında uyuşturucu madde bulunmuştu. Soldaki haberde de kaçak sigara denetimi yapan görevlilerin de kaçak sigara kullandığı anlatılıyor. Diğer haber ise İş Bankası’nın kumbara reklamından.
17 – 20 Temmuz: Kadınlar da polis olmak istiyor
Henüz bu tarihe kadar kadınlar polis olamıyor fakat ilk kez bu haberle birlikte kadınların da polis olabilmesi için bir hazırlık başlatıldı. Diğer haberde ise Ankara’da yaşanan dev yangından bahsediliyor.
25 – 31 Temmuz: Narkozun etkisiyle sayıklayan eşini terk etti
Amerikalı bir adam, apandisit ağrısı ile gittiği hastanede ameliyata alınır. Ameliyat son derece başarılı geçer. Ameliyattan sonra dinlenirken yeni yeni kendine gelmeye başladığında narkozun da etkisiyle yabancı bir kadının ismini sayıklar. Devamlı yabancı bir kadının ismini sayıklayan adamın eşi, bu durumdan epeyce kıllanır. Hastane personelini çağırır ve onun da dinlemesini ister. Ardından eşine boşanma davası açar. Boşanma davasında da hastane personelini şahit olarak gösterir. Kadın, hakime; “eşimin tanımadığı bir kadını sayıklama ihtimali yoktur, fakat bana ısrarla halen tanımıyorum diyor, kendisinden boşanmak istiyorum” der. Hakim de kadını haklı bularak çifti boşar.
Ağustos 1929
1 – 2 Ağustos: Güzellik yarışmasında finalistler belli oluyor
Bu tarihten itibaren finale kalan güzellik adayları, oylamalara tabi tutuldu. Oylama için gazeteyle birlikte verilen pullar kullanıldı. Diğer haberde ise esmer kadınların mı yoksa sarışın kadınların mı daha güzel olduğu konusunda bir tartışma başlatıldı.
4 – 5 Ağustos: Tramvaylarda yaşanan haklı bir kızgınlık
Sol taraftaki haberde anlatılan konu özetle şu: Yolcular tramvaya binince biletçiye para uzatırlar. Şişli’ye gidişin ücreti 6,5 kuruştur ve yolcular da bozuk olarak 6,5 kuruş uzatırlar. Biletçi buna rağmen “nereye gideceksiniz” diye sorar. Yolcular bu duruma çok sinirlenir hatta birçok kez biletçiler ile yolcular arasında bu yüzden kavga yaşanır. Yolcular haklı olarak ” parayı bozuk veriyorum nereye gideceğim belli değil mi” der. Biletçiler ise amirlerinden sormaları konusunda emir aldıklarını söyler. Zamlardan ve aşırı sıcaklardan ötürü gergin olan halk, kavga için biraz da bahane aramaktadır. Diğer haberde ise Amerikalı bir kadından bahsediliyor. Habere göre altı yıldır evli olan kadının bu zamana kadar 5 çocuğu olmuştur. Kadın mahkemeye başvururken; “altı yıldır evliyim, her sene doğum yapıyorum, ben ne zaman gençliğimi yaşayacağım?” demiştir.
12 – 18 Ağustos: Altay, hakeme kızıp sahadan çekildi
Günümüzde hakem kararlarından çoğu kez memnun olmuyoruz. Bu durum 1929 senesinde de aynı şekilde devam ediyor. Öyle ki Altay, sahadan çekilmeyi göze alacak kadar hakeme kızmış. Gazetecilere göre Altay, hakeme kızmakta haksız değil. Diğer haberde ise 140 sene sonra kömürsüz kalacağımız yazıyor.
21 – 23 Ağustos: Et fiyatlarına gelen zam, insanları kurbağa ve kedi etine yönlendirdi
Daha önceki haberlerde bu sene tombulluğun moda olduğundan bahsetmiştik. Yine bu haberde de tombulların sıcaktan etkilenmediği anlatılmış. Zaman yolculuğumuzda çözemediğimiz durumlardan biri de bu maalesef. Diğer haberde ise; koyun ve dana etine gelen zamlardan sonra kedi etinin de piyasaya sürülebileceği anlatılıyor. Hatta bazı kişiler hem kurbağa hem de kedi eti yediğini ve kedi etinin kurbağa etinden daha lezzetli olduğunu ifade ediyor.
23 – 25 Ağustos: Bazı devlet yetkilileri de kedi etine sıcak bakıyor
Kedi eti savunucularına tepki devam ederken; daha önce eşek eti de önerildiği hatırlatılıyor. Diğer haberde ise Polonezköy’de ikamet edenlerin yaşamından bahsediliyor.
27 – 28 Ağustos: Halkta Polonezköy’e merak ve sinemada öpüşme sahnelerinden şikayet
Şu zamanlarda halkın önemli bir kesmi Polonezköy’deki hayatı merak ederken; diğer haberde ise dönem filmlerinde gereğinden fazla öpüşme sahnesi olduğuna dair bir haber yer alıyor.
Zaman yolculuğumuzdaki ikinci rotamızı da tamamlamış bulunuyoruz. Önümüzdeki günlerde zaman yolculuğumuzun son bölümü olan eylül, ekim, kasım ve aralık aylarına da sizlerle birlikte bir seyahat gerçekleştireceğiz. O zamana kadar hoşça kalın, görüşmek üzere…
Kaynak: Zaman yolcuğumuzdaki tüm gazete haberleri Akşam ve Cumhuriyet Gazeteleri’ne ait olmakla birlikte; Gaste Arşivi aracılığıyla temin edilmiştir.
