Türk mühendisler, mini ölçekli kompakt hidroelektrik santrali geliştirdi. Belediye isale ve tarımsal sulama hatlarında, içme suyu arıtma tesislerinde, su deposu giriş-çıkışlarında, soğutma suyu kullanılan tesislerde, deniz deşarj noktalarında kullanılmak için tasarlanan HİDROTEM, inşaat gerektirmeyen ve kolayca kurulabilen yapısıyla özellikle belediyelerin ilgisini çekiyor.
ANKARA (İGFA) – Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan TEMSAN tarafından geliştirilen HİDROTEM, 1MW’a kadar kurulu güce ulaşabiliyor. Zonguldak Belediyeler Birliği tarafından sipariş edilen HİDROTEM enerji üretim aşamasına geçmiş olup, Trabzon Arsin Belediyesi tarafından sipariş edilen HİDROTEM ise yılın ilk çeyreğinde devreye alınacak. Böylece, bir kamu kuruluşu tarafından Ar-Ge faaliyetleri gerçekleştirilen HİDROTEM ticarileşerek yerli ve milli üretime katkı sağlayacak.
AR-GE PROJESİ
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yenilenebilir enerji potansiyelini azami derecede kullanmak amacıyla hidroelektrik, rüzgâr ve güneş enerjisi santrallerini desteklerken kamu imkânlarıyla da Ar-Ge projeleri yapıyor. Bu projelerden biri de TEMSAN mühendisleri tarafından yürütülüyor.
AKAN SUYU ENERJİYE DÖNÜŞTÜRÜYOR
TEMSAN Tasarım Merkezi; özellikle belediyelerin görev alanına giren içme suyu, su deposu, arıtma tesisi ve isale hatlarında akan suyu enerjiye dönüştürmek hedefiyle küçük ölçekli bir HES tasarlayarak üretti. Ülkemizde bu alanda 1000 MW’lık bir enerji üretim potansiyeli gören ekip, su kaynakları üzerinden hızlı, ekonomik ve kolay enerji üretebilen ve Tasarım Tescil Belgesine sahip olan HİDROTEM’ i geliştirdi.
BABASULTAN’DA TEST EDİLDİ
HİDROTEM, Ar-Ge aşamasında Bursa’nın Kestel ilçesine bağlı Babasultan köyünde test edildi. 6 kW’lık test ürünü, köyün ortak alanlarının elektrik ihtiyacını karşılamak için kullanıldı. Babasultan tecrübesinden hareketle revize edilerek gelişimini sürdüren HİDROTEM, Trabzon Arsin Belediyesi ve Zonguldak Belediyeler Birliği’nin dikkatini çekti.
TRABZON VE ZONGULDAK’TA DEVREYE GİRECEK
Trabzon Arsin Belediyesi, Arsin İçme Suyu ve Arıtma Tesisi için 265 kW’ lık bir HİDROTEM sipariş etti. Zonguldak Belediyeler Birliği de 213 kW’lık HİDROTEM talebinde bulundu. Zonguldak Belediyeler Birliği tarafından sipariş edilen HİDROTEM enerji üretim aşamasına geçmiş olup Trabzon Arsin Belediyesi tarafından sipariş edilen HİDROTEM ise yılın ilk çeyreğinde devreye alınacak.
UZAKTAN KONTROLLÜ MİNİ HES
HİDROTEM, taşınabilir ve kompakt yapısı sayesinde tek araçla ve kısa sürede nakledilebiliyor. Özgün tasarımı sayesinde inşaat gerektirmeyen sistem, hem alandan hem de zamandan tasarruf sağlıyor. Tak-çalıştır özelliğiyle kurulan ve hemen elektrik üretebilen HİDROTEM, TEMSAN Tasarım Merkezinin geliştirdiği yazılım sayesinde mobil cihazlarla uzaktan kontrol edilebiliyor. En düşük 0,5 kW kurulu güce kadar tasarlanan sistem, 1 MW’lık kurulu güce kadar ulaşabiliyor. Bu güç değeri yaklaşık 200 evin elektrik tüketiminin karşılanacağı anlamına geliyor.
Türkiye’de HİDROTEM’in kullanılabileceği 1000 MW üzerinde bir potansiyel olduğunu söyleyen Elektrik Elektronik Mühendisi Batuhan Şenlen, “Bu da yaklaşık olarak ülkemizin ikinci en büyük barajı olan Keban Barajı’na yakın bir potansiyeldir.” dedi.
HİDROTEM YAPAY ZEKA İLE GELİŞTİRİLİYOR
HİDROTEM’in kontrol sisteminde yapay zeka odaklı çalışmaların da yürütüldüğünü ifade eden Elektrik Elektronik Mühendisi Elif Erin ise, “Yapay zekanın her alanda etkisini arttırdığı bu dönemde, HİDROTEM ürünü üzerinde biz de yapay zeka çalışmalarını sürdürmeye başladık. İş birliklerimiz sürüyor. Kontrol sistemi üzerinde yapay zeka algoritmalarıyla su rezerv kontrolü, ürünün en verimli noktada çalışması gibi faaliyetleri gerçekleştireceğiz.” diye konuştu.
HİDROTEM TASARIM AŞAMASI
Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş. (TEMSAN), hidroelektrik santral uygulamalarına getirdiği yenilikçi çözümler ile yarınlar için daha sürdürülebilir ve yaşanabilir bir dünyanın oluşabilmesini amaçlıyor. Francis, Pelton ve Banki tipi hidrolik türbinlerde tasarım ve üretim kabiliyetine sahip olan TEMSAN, bu ürünlerin kullanıldığı tesisler için mühendislik hizmeti de veriyor. Özellikle son yıllarda Karakaya HES ve Hirfanlı HES gibi santrallerin rehabilitasyonu kapsamında türbin tasarımı ve test faaliyetleri tamamlanarak üretim ve montaj aşamasına geçildi.
