E-ticaretin yükselişi, sanat dünyasını da dönüştürdü. Sanat eserlerine erişimi kolaylaştıran bir platform olarak öne çıkan SanatBurada, eserleri inceleme ve satın alma imkanı sunuyor. Genç ve bağımsız sanatçıların eserlerini sanat severlerle buluşturan SanatBurada’nın danışmanlığını yapan Ressam Mehmet Sinan Kuran, projeyi Radyo Sputnik’e anlattı.
2020 ve 2021 yıllarının neredeyse tamamının canlı müzayede, fuar ve sergi iptalleri sebebiyle sanat piyasası adına kötü bir dönem olarak yaşandığını biliyoruz. Art Basel‘in “COVID-19’un Galeri Sektörü Üzerindeki Etkisi” başlıklı bir çalışması, hasarın boyutunu ortaya koyuyor. Kültür ekonomisti Clare McAndrew tarafından kaleme alınan bulgular, yılın 2020’nin ilk altı ayında pandeminin etkileri konusunda, 795 Modern ve çağdaş sanat galerisi arasında yapılan bir ankete dayanıyor.
Ankete katılan galerilerin üçte biri, 2020’nin ilk yarısında küçülerek ortalama dört çalışanını işten çıkardı. Rapora göre, Ocak ve Temmuz ayları arasında neredeyse tüm galeriler (yüzde 93) fiziksel alanlarını kapattığı için satışlar 2020’nin ilk yarısında ortalama yüzde 36 düştü. Elbette dramatik düşüşten koruyan unsur, dijital satışlar oldu.
Çevrimiçi satışlar son aylarda galerilerin hayatta kalması için çok önemli bir bileşen. Ankete katılan galeriler arasında online satışların toplam satışlar içindeki payı, 2019’daki yüzde 10’dan 2020’nin ilk yarısında yüzde 37’ye yükseldi.
Y Kuşağının sanata ilgisi daha fazla
2010’dan itibaren sanat piyasasında orijinal eserlere olan ilgilinin küresel ölçekte arttığı, pek çok veriyle ortaya konuyor. Üstelik sadece yüksek gelir grubundakilerin değil, giderek daha fazla orta ve orta-üst gelir gurubundan insan sanat objeleri satın alıyor.
Sanat piyasasının küreselleşmesi ve demokratikleşmesi önemli bir etken olarak görünüyor. Uzun yıllar boyunca sanat piyasası ağırlıklı olarak Avrupa ve ABD’ye odaklanmışken, günümüzde artık Asya, Afrika ve Güney Amerika’da sanat piyasası yaygınlaşmış durumda. Demokratikleşme, giderek daha fazla insanın sanatla ilgilenmesi anlamına geliyor.
Sanat dünyasının pandemi döneminde hızlanan dijital dönüşümü, önceki nesillerden daha fazla deneyim odaklı olan Y kuşağının sanat satın alma hevesiyle birleşti. Ülkemizde sanatçıları ve alıcıları dijital platformda buluşturan bir proje hayata geçirildi. SanatBurada adlı platformda özellikle genç ve yetenekli sanatçıların eserleri alıcılarla buluşuyor. Sanat severler, SanatBurada platformunda artırılmış gerçeklik teknolojisiyle sergilenen eserleri yakından inceleyebiliyor ve satın alabiliyor.
Kuruluş aşamasından itibaren SanatBurada platformuna danışman olarak destek veren Ressam Mehmet Sinan Kuran, Hafta Sonu Halleri canlı yayınında projenin detaylarını ve dijitalin sanat dünyasında yarattığı değişimi anlatı.
Kâr amacı gütmeyen pozitif bir kuruluş
Özellikle pandemiden sonra sanat galerilerinin büyük darbe aldığını ve dijitalin bu anlamda sanatçılar için hayat kurtarıcı olduğunu söyleyen Ressam Mehmet Sinan Kuran, hayata geçirdikleri projenin tamamen pozitif ruha sahip olduğunu ve kâr amacı taşımadığını söylüyor ve şöyle devam ediyor:
“Nietzsche’nin beni çok etkileyen bir sözü var ‘İki temel sorunu vardı insanlığın; anlamsızlık ve adaletsizlik. Adaletsizlik için hukuku, anlamsızlık için sanatı bulduk ama insanlar hukuka ulaşamadı, sanat insanlara ulaşamadı’ benim yürüdüğüm yol bu düşünceye paralel, insanlarla sanatı buluşturmaya çalışıyorum. Günümüz koşullarında yaşam şartları giderek zorlaşmışken tek başına her şey çok zor, bu yüzden aynı kafa yapısında, aynı zihniyette düşünen insanlar, firmalar, oluşumlar birlikte iş yapacaklar. Artık o kişisel başarılar devri kapanıyor, kolektif düşünceler, kolektif paylaşımlar daha güncel ve yararlı olacak. Hepsi burada ile mantalitemiz çok iyi uydu bu anlamda inanılmaz bir partner, yaşamla bire bir paylaşım imkanı yaratmaya çalışıyoruz. Hepsi burada müthiş bir potansiyel, günde on milyon insanın ziyaret ettiği bir internet sitesi ve benim tek amacım daha fazla insana ulaşabilmek, derdimi anlatabilmek. Herkesin sanata ulaşabileceği, genç sanatçıların eserlerini sergileme imkanlarının olduğu bir platform. Günümüz koşullarında özellikle genç sanatçıların hem günlük yaşamlarını sürdürmeleri, hem eserleri için malzeme almaları kolay değilken bu tip oluşumlar çok yararlı oluyor. Tek amacımız genç sanatçıların hayatlarına sanat eserleri üreterek devam etmelerini sağlamak.”
“Sanatçılar, dertlerini anlatmak için insanlarla iç içe olmalı”
“Platformu giderek geliştirmeyi düşünüyoruz. İnsanların daha fazla zaman geçireceği, paylaşımlar yapabileceği, konuşabileceği, haber alabileceği bir yere dönüşecek. İnsanlar sadece galeriye gelip resimlere bakıp gitmek istemiyor. Sanatçısıyla konuşmak istiyor, paylaşmak, fikirlerini söylemek istiyor. Biz de buna benzer bir yapılanmaya gidiyoruz yavaş yavaş.
Son 6 yılda 4 sergide toplam 320 gün insanlarla buluştum. Derdinizi anlatmak için insanlarla görüşmezseniz, adres yazmadan mektup yollamış gibi olursunuz. Mektubunuz muhatabına ulaşmaz havada döner durur. Çok kolay olmadığını biliyorum ama diğer sanatçılara çağrı yapıyorum; insanlarla daha iç içe olmalarını anlatmalarını, paylaşmalarını, rica ediyorum. Yaşam kaygıları çok yükselmiş durumdayken bunu yapmanın kolay olmadığını biliyorum ama birlikte yapabiliriz. Zaten beraber çalışmamızın amacı bu. Ben bu kolektif bilinçle yaşıyorum hayatımı.”
Sanatçının, sanatını yaparak para kazanması için: SanatBurada
“Sanatçılar yaşamlarını sürdürebilmek, ekonomik olarak ayakta kalabilmek için farklı iş kollarında çalışmak durumunda kalıyorlar. SanatBurada’da kazandıkları parayla geçimlerini sağlayarak sanat yapmaya devam edebiliyorlar. Bu yüzden sanatçıların, özellikle genç sanatçıların sanat hayatlarını sürdürebilmelerinde bu tip girişimlerin rolü çok büyük, hepsi burada gibi bilinçli büyük oluşumlarla bir araya gelmek çok önemli.
Sanattan başka insanlara iyi gelebilecek çok fazla şey yok. Bugün bir Behçet Necatigil şiiri okuyup, Beethoven’ın dokuzuncu senfonisini dinleyip, Shakespeare sonesi okuyup ya da her hangi bir resmin ve heykelin verdiği sıcaklıkla hayata başlamak gibisi yok o yüzden sanatı desteklemeliyiz.”
