Rahip ve Papaz Nedir, Arasındaki Fark Ne?

Ülkemizde yaşayan insanların büyük bir bölümü Müslüman olduğu için dindar ya da inançlı olmasak bile hepimiz İslam teolojisine ve terminolojisine az çok hakimiz. Ancak ülkemizde Hıristiyanlık yaygın bir din olmadığı için bu dinin temsilcisi olarak görülen rahip ve papaz terimleri sık sık karıştırılıyor. Rahip de papaz da genel anlamda din adamı demektir ancak bu ikisinin aynı olduğunu söylemek büyük bir yanılgıdır.

Diğer bir yanılgı da rahip ve papaz kelimelerinin İngilizce karşılıklarının bir hayli fazla olması nedeniyle yaşanıyor. Altyazıda ya da dublajda hepsi papaz ya da rahip olarak çevrildiği için ortaya bir anlam karmaşası çıkıyor. Eş anlamlıları olsa da bu iki terimin ne anlama geldiğini bildikten sonra ortadaki karmaşa çözülecektir. Gelin rahip nedir, papaz nedir, aralarındaki farklar nelerdir tüm detaylarıyla görelim.

Papaz nedir?

Türk Dil Kurumu’na göre papaz; “Hristiyan din adamı, peder.” anlamına gelmektedir. Terminolojisine baktığımız zaman 1300’lü yıllarda kullanılan Rumca papas sözcüğünden dilimize geçtiği görülüyor. Yunanca büyük, ileri gelen anlamına gelen presbus sözcüğü de papaz teriminin terminolojik kökenini oluşturmaktadır.

Hıristiyanlık terminolojisine baktığımız zaman papaz, Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerdeki din adamı demektir. Papazlar bir cemaate liderlik ederler ve onların ruhani ritüellerini gerçekleştirirler. Papaz kelimesinin İngilizce en yaygın karşılığı olan pastor, pastoral ve pasture sözcüklerinden türemiştir.

İngilizce pastor kelimesinin kullanımı 1800’lü yıllarda başlamıştır. Papazlar, minister ya da reverend olarak da anılırlar. Protestanlık çatısı altında toplanmış bazı yan mezhepler, kadınların papaz olmasına izin verir. Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerde papaz olmak için ilahiyat eğitimi ön koşul değildir.

Rahip nedir?

Türk Dil Kurumu’na göre rahip; “Hristiyanlarda genellikle manastırda yaşayan evlenmemiş papaz, keşiş, karabaş.” anlamına gelmektedir. Türkçede rahip, İslam dini dışındaki bütün din adamlarını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Rahip sözcüğünün terminolojisine baktığımız zaman Arapça kökenli korku, hürmet anlamına gelen rahab kelimesinden geldiğini görüyoruz.

Hıristiyanlık terminolojisine baktığımız zaman; Anglikan, Ortodoks ve Katolik mezhebindeki Hıristiyan din adamlarının rahip olarak adlandırıldığını görüyoruz. Rahip kelimesinin İngilizce en yaygın karşılığı olan priest, Yunanca presbyteros ve Latince presbyter kelimelerinden gelmektedir. Rahip bir unvandır ve aslında yaşlı anlamında kullanılır.

Anlamına biraz daha yakından bakacak olursak rahip; Katolik ya da Ortodoks geleneğinde hizmet veren papazdır. Katolik ve Anglikan Kilisesi, rahip kelimesini kullanır. Papazlar ve rahipler kilisede farklı rollere sahiptirler. Temel olarak mezhepsel bir ayrım gibi görünse de işin detaylarına indiğimiz zaman farkların daha büyük olduğu görülecektir.

Rahip ve papaz arasındaki farklar:

Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerdeki papazlar bekar olmak zorunda değillerdir ve daha önce söylediğimiz gibi kadınlar da papaz olabilir. Ön koşul olmasa bile papazların ilahiyat eğitimi almaları önemlidir. Bu eğitimin yanı sıra liderlik edecekleri cemaatin bağlı olduğu kilise kültürünü çok iyi bilmeleri gerekir.

Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerde bazen rahip olmayan papaz tanımı kullanılır. Bunun anlamı, o kişinin kiliseye resmi olarak atanmış bir papaz olmadığı ancak uzun yıllardır sıkı bir bağ ile kiliseye hizmet etmiş bir rahip olduğudur. Bu tür kişiler çoğu zaman atanmış papazlardan bile daha büyük saygı görürler.

Ortodoks ve Katolik kiliselerinde görev yapan rahiplerin erkek olması zorunludur yani kadınlar rahip olamazlar. Rahipler ilahiyat eğitimi almış olmalıdır. Rahipler bekar olmak zorundadır ancak rahip olmadan önce evlenmiş olabilirler. Anglikan kilisesi ise bu konuda biraz daha geniştir. Anglikan rahipleri evlenebilir ve kadınlar rahip olabilir.

Papaz ne iş yapar, görevleri nelerdir?

• Vaaz yazar ve yazdığı vaazı sunar.
• Kilise hizmetlerine liderlik eder.
• Vaftiz törenlerine, düğünlere ve cenazelere başkanlık eder.
• İhtiyaç duyan cemaat üyelik danışmanlık yapar.
• Cemaati ve çevresindeki topluluk için yardım kampanyaları düzenler.
• Cemaatini genişletmeye çalışır.
• Kamuda ve özel sektörde bulunan diğer topluluk liderleriyle ortak hareket eder.
• Kilise işlerini ve finansmanı denetler.

Papazların görevlerini genel olarak bu şekilde sıralamak mümkün. Papaz olmak isteyen bir kişinin, öncesinde sıkı bir eğitim alması ve staj yapması gerekir. Kıdemli bir papaz ile bir süre çalışması önerilir. Papaz olacak kişinin iyi bir Hıristiyan olması, papazı olacağı kiliseyi yakından tanıması son derece önemlidir.

Rahip ne işe yapar, görevleri nelerdir?

Rahibin görevi aslında arasını tanrıyla, kiliseyle ve cemaatle iyi tutmaktır. Tanrının sözünü duyurmak, dini ritüellere liderlik etmek ve kilisenin temsilcisi olmak rahibin görevleridir. Rahip olmak için gerekli eğitim, kilisenin düzenlediği etkinlik ve seminerlerdir. Bu seminer sırasında rahip adayı, kilisenin gözüne girmeye çalışmalıdır.

Rahipler evlenemezler, boşanamazlar, eşcinsel olamazlar ve daha önce başka bir rahip topluluğundan kovulmuş olamazlar. Rahiplerin fiziksel sağlığı yerinde olmalı, ruhsal dengesi yerinde olmalı, olgun bir kişiliğe sahip olmalıdır. Kendini duaya ve tanrıya adanmış biri olmalıdır. İhtiyacı olan herkese yardım edecek bir karakterde olmalıdır. Rahip olmanın en önemli şartı ise en az iki yıldır Katolik olmaktır.

Rahip ve papaz kıyafetleri ne anlama geliyor?

Protestan ve mezhep bağı olmayan kiliselerdeki papazlar serbest giyinir demek yanlış olmaz. Çoğu papaz takım elbise, spor ceket, kot pantolon, tişört gibi günlük kıyafetler giyerler. Ancak bu tür rahat bir kıyafet giyseler bile mutlaka papaz olduklarını gösteren bir kilise işareti taşımaktadırlar.

Kıyafet konusunda en sıkı kurallara sahip grup Katolik rahiplerdir. Katolik rahiplerin mutlaka giymek zorunda oldukları bazı kıyafetler ve anlamları şu şekilde;

• Amice; boyundan bele kadar sarkan beyaz, dikdörtgen bir keten parçasıdır ve şeytana karşı ılımlı konuşmanın gücünü sembolize eder.
• Alb; boyundan ayak bileklerine kadar uzanan bir giysidir ve bir rahibin sahip olması gereken saf kalbi sembolize eder.
• Cincture; alb üstüne giyilen iki ucu püsküllü bir kemerdir ve saflığın erdemini sembolize eder.
• Stole; eşarp benzeri kemerle sabitlenerek giyilen bir kumaştır ve rahiplerin sahip olduğu güç ve otoriteyi sembolize eder.
• Chasuble; alb üzerine giyilerek tüm vücudu kaplayan bir palto gibidir ve sadakanın önemini sembolize eder.

Rahip kıyafetlerinin renklerinin de kendine özel anlamları vardır. Her biri Hıristiyanlığın özel bir gününde giyilerek belirli durumları sembolize eder. Rahip giysilerindeki renkler ve anlamları şu şekilde;

• Ayin takvimindeki sıradan zamanlarda yeşil giyilir ve umudu sembolize eder.
• Kırmızı; Pentekost’u, Kutsal Ruh’u, Havarileri, din şehitlerini, Mesih’in kanını ve hayırseverliği sembolize eder.
• Litürjik takvimindeki bazı bayramlarda sarı giyilir ve ruhun saflığını sembolize eder.
• Advent’in üçüncü, Lent’in dördüncü pazar günü pembe giyilir ve sevgiyi sembolize eder.
• Advent, Lent ve cenaze zamanlarında mor giyilir ve tövbeyi temsil eder.

Hıristiyan din adamlarını tanımlamak için kullanılan ama farklı anlamlara gelen rahip nedir, papaz nedir sorularını yanıtlayarak bu iki terimin anlamları ile bilmeniz gereken detaylardan bahsettik.