Hazreti İsa’nın doğumunu Ortodokslar 7 Ocak’ta, Katolikler ise 25 Aralık’ta kutluyor. Bu yıl Rus işgaline kızan Ortodoks Ukraynalılar da kutlama için 25 Aralık’ı seçti.
Hazreti İsa’nın doğumunu aralık ayında anma fikri yakın zamana kadar Ukrayna’da radikal olarak görülse de, Rusya’nın işgali ülkede birçok kişinin kalbini ve zihnini değiştirdi. Kimi Ukraynalılar için Noel tarihini öne çekmek Rusya’dan, kültüründen ve dininden ayrılmak anlamına geliyor.
Moskova ile bağı olmayan Ukrayna Ortodoks Kilisesi yönetimi ekim ayında aldığı kararla inananların 25 Aralık’ta kutlama yapmasına izin vermeyi kabul etti. Kilise kararın yıllar süren tartışmaların ardından geldiğini ancak savaş koşullarından da kaynaklandığını söyledi.
Çoğunluğu Ortodoks inancına sahip olan ve Ruslar gibi Noel’i genellikle 7 Ocak’ta kutlayan bazı Ukraynalılar kilisenin onayına dayanarak bu yıl Noel’i öne çekerek 25 Aralık’ta kutlamaya karar verdi.
Başkent Kiev yakınlarındaki Bobrytsia köyü geçtiğimiz günlerde yaptıkları oylama sonucu Noel kutlamalarını öne alma kararı alan yerlerden.
Köyde yaşayan 33 yaşındaki Olena Paliy Noel tarihinin değişmesiyle ilgili AP haber ajansına görüş bildirdi. Paliy “24 Şubat’ta başlayan geniş çaplı işgal, bir uyanış ve artık Rus dünyasının bir parçası olamayacağımızın anlaşılmasıdır” diye konuştu.
Ukrayna’daki Ortodoks kiliseleri
Ukrayna’da Ortodoks kilisesinin birbirine rakip iki kolu bulunuyor. Biri Kev merkezli Ukrayna Ortodoks Kilisesi, diğer ise Mayıs ayına dek Moskova’ya bağlılığını sürdüren Ukraynalı Ortodoks Kilisesi.
Ukrayna’nın eski Sovyetler Birliği’nden siyasi bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte ulusal bir kilisenin tanınmasını isteyen Ukrayna Ortodoks Kilisesi, 2019 yılında Doğu Ortodoks Kilisesi’nin ruhani lideri Fener Rum Patriği Bartholomeos’un onayı ile tam bağımsızlık kazandı.
Rus Ortodoks Kilisesi ve lideri Patrik Kirill’in, Ukrayna’nın Bartholomeos’un yetkisi altında olmadığını söyleyerek bu hamleyi şiddetle protesto etmesi durumu değiştirmedi.
Öte yandan, 24 Şubat’ta Rusların başlattığı işgal girişimine kadar Moskova’ya sadık kalmayı sürdüren Ukraynalı Ortodoks Kilisesi, 27 Mayıs’ta Rus Ortodoks Kilisesi’nden ayrılma kararı aldı ve bağımsızlığını ilan etti. Ancak bu karar Ukrayna’nın Rusya’ya karşı verdiği savaşta kilisenin duruşunu konusunda Kiev hükümetin şüphelerini gidermeye yetmedi.
Aralık ayı başında Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, ülkesinin “manevi bağımsızlığı” adına “Rusya Federasyonu’ndaki nüfuz merkezlerine bağlı dini kuruluşların” ülkede faaliyet göstermesini engelleyeceğini açıklayarak kilise ve din adamları üzerindeki baskıyı arttırdı.
Bu kilise geleneksel olarak Noel’i 7 Ocak’ta kutlamaya devam ediyor.
Noel tarihindeki fark nereden geliyor?
Ukrayna’da Ortodoksluk üzerinde egemenlik iddiasında bulunan Rus Ortodoks Kilisesi ve diğer bazı Doğu Ortodoks kiliseleri eski Jülyen takvimini kullanmaya devam ediyor. Noel, bu takvime göre 13 gün sonraya, yani 7 Ocak’a, denk geliyor.
Katolik Kilisesi ise 16. yüzyılda astronomik açıdan daha kesin olan Gregoryen takvimini benimsedi. Protestanlar ve bazı Ortodoks kiliseleri de Noel’i bu takvime göre hesaplamaya başlaması üzerine Hristiyanlık aleminde 25 Aralık günü yaygın şekilde Hazreti İsa’nın doğum gününü simgeleyen Noel günü olarak kutlanmaya başladı.
