Yolda giderken şans eseri karşılaştığınız bir eşyanın üzerindeki taşlar, eski eşyalar arasında bulduğunuz kolyenin üzerindeki bir taş ve diyelim …
Yolda giderken şans eseri karşılaştığınız bir eşyanın üzerindeki taşlar, eski eşyalar arasında bulduğunuz kolyenin üzerindeki bir taş ve diyelim, sevgilinizin aldığı yüzük üzerindeki taş; gerçekten değerli bir taş mı? Elbette manevi değer her zaman tercihimizdir ama yine de bir taşın gerçekten değerli bir taş olup olmadığını bilmek herkesin hakkı. Bunu öğrenmek için mutlaka bir uzmana danışmanıza gerek yok.
Bir taşın gerçekten değerli bir taş olup olmadığını anlamak için evde, kendi imkanlarınızla uygulayabileceğiniz basit yöntemler var. Hatta bu yöntemlerin büyük bir bölümü yalnızca taşa bakmaktan geçiyor ama öyle bir bakacaksınız ki olası tüm hileleri ya da yapaylıkları görebileceksiniz. Gelin bir taşın değerli bir taş olup olmadığı nasıl anlaşılır yakından bakalım ve uygulayabileceğiniz yöntemleri görelim.
Bir taşın değerli olduğunu anlama yöntemleri:
Öncelikle değerli taş nedir onu öğrenin:
Değerli taş denilince hepimiz aklına ilk olarak zümrüt, yakut, pırlanta ve benzeri geliyor ancak kabul edersiniz ki değerli taş demek bunlardan çok daha fazlasını kapsıyor. Bu nedenle bir taşın değerli bir taş olup olmadığını anlamaya çalışmadan önce değerli taş nedir öğrenmelisiniz.
Gemological Institute of America ve benzeri kuruluşlar tarafından onaylanan değerli taş kataloglarından birini edinebilirsiniz ancak devamlı değerli taş incelemesi yapmayacaksanız internet sitelerini kullanabilirsiniz. Buradaki bağlantı üzerinden Gem Select RI tablosuna ulaşarak incelemelerinizi çok daha profesyonel yapabilir, buradaki bağlantı üzerinden Amerikan Mineraloji Dernekleri Federasyonu’nun internet sitesine ulaşarak değerli taşların ölçüm değerlerini öğrenebilirsiniz.
Yüzeyini ve iç özelliklerini inceleyin:
Bir taşın gerçekten değerli olup olmadığını anlamak için şöyle bir dokunun. Hafif bile olsa olsa pürüzlü ya da kumlu bir yüzeyi varsa o taş değerli değildir. Taşın iç özellikleri de son derece önemlidir. Çünkü iç yapısında gözle görülür durumlar bile o taşın yapay bir taş olduğunu gözler önüne serecektir.
Yapay taşların iç büyümesi kavisli şekilde olur. Yuvarlak, büyük şeritler ve hatta gaz kabarcıkları görülebilir. Platin ve altın trombositler, sentetik taşlara yapışmaya meyilldir. En önemlisi ise yapay taşlar üzerinde incecik de olsa birleştirme izleri, zikzaklar ve iç sütunlar görülür.
Dikkat etmeniz gereken diğer bir taş türü de taklit taşlardır. Oldukça gerçek görünür ama sahtedir. Bunların üzeri portakal kabuğu gibi çukurlu ve pürüzlüdür. İçinde akış çizgisi olarak adlandırılan izler vardır. Çoğunda büyük gaz kabarcıkları bulunur. Çoğu zaman doğal taşlardan çok daha hafiftirler ve elinizle bile anlarsınız.
Kırmayı göze alın:
Küçük değil de büyük bir taştan bahsediyorsak pek tercih edilmeyen bir testimiz var. Çekici alın ve taşa vurun. Eğer kırılıyorsa değerli taştır, eğey bükülüyor ya da eziliyorsa metalik bir cevherdir. Çünkü değerli taşlar eğilmez, bükülmez, kolay şekillendirilmez ve bu nedenle kırılırlar. Metallere ise istediğinizi yapabilirsiniz.
Rengine ve şeffaflığına dikkat edin:
Değerli taşların rengi son derece önemlidir. Eğer usta işi bir taklit değilse zaten şöyle bir bakınca bile renginden ne olduğunu anlarsınız. Ancak bazıları için derin inceleme yapmak gerekebilir. Baştan söyleyelim, eğer elinizde çok koyu bir taş yoksa ışığa tutmanıza gerek yok. Filmlerde havalı durması için gösterilen bir sahnedir o.
Renk deyip geçmemelisiniz. Gemological Institute of America, taşları 31 farklı renge ayırır. İşin içine bir de tonlama ve doygunluk girdiği zaman bir taşa sadece kırmızı deyip geçmek epey haksızlık olacaktır. Taşın üzerindeki sarı, turuncu, kırmızı gibi sıcak renkleri ve mor, mavi, yeşil gibi soğuk tonları belirleyerek gri ve kahverengi üzerinden doygunluğunu anlayın.
Bir değerli taş için şeffaflık da son derece önemli. Değerli taşlar ya şeffaftır, ya yarı şeffaftır ya da opaktır. Örneğin elmaslar tamamen şeffaftır. Ameist ve akuamarin gibi taşlar yarı saydamdır, bu nedenle şöyle bir baktığınız zaman hem arkasını hem de içini görebilirsiniz. Opal gibi taşlar ise opaktır. Yani herhangi bir saydamlığa sahip değildir.
Elinizle şöyle bir tartın:
Ağırlık olayı değerli taşlar için son derece önemlidir ancak bir taşın gerçek ağırlığını ölçmek her zaman elle mümkün olmayabilir. Yine de ilk kontrol için yapılacak ilk şey taşı alıp şöyle bir elinizde tartmaktır. Göründüğü kadar ağır değilse yani hafifse onun değerli bir taş olması pek mümkün değil.
İşte bu noktada bir parantez açmak gerekiyor çünkü devreye özgül ağırlık giriyor. Bazı değerli taşlar yapısı gereği göründüğünden hafif ya da ağır olabilir. Bu nedenle eğer bir uzman değilseniz elle ağırlık kontrolü yapmak kesin bir sonuç için pek bir anlam ifade etmiyor. Yine de şöyle bir elinizde tartınca az çok kıymetli bir şey olduğunu anlayabilirsiniz.
Sertlik testinden geçirin:
Yine kırma testine benzer bir testimiz de sertlik üzerinedir. Çoğu değerli taş son derece serttir. Bildiğiniz gibi cam, elmasla kesilir. Bunun pek çok örneğini görmek mümkün. Elindeki taşın gerçekten değerli bir taş olup olmadığını anlamak istiyorsanız sert bir yüzey üzerinde deneme yapabilirsiniz. Elbette, sert yüzeyin hangi maddeden yapıldığı da önemli.
Eğer derseniz ben ne bileyim yüzeyin maddesini, mutfağa gidin ve seramik bir tabak alın. Taşı kullanarak seramik üzerinde bir çizgi çizin. Çizginin kalitesi, taşın değerini gösterir. İşi bir adım ileri götürerek taşı kırmayı deneyin. Kırmak için ne kadar çok güç harcanıyorsa o taşın değerli olma ihtimali bir o kadar yüksektir.
Işığa karşı parlaklığına bakın:
Taşın ışık karşısında sergilediği parlaklık durumu da değerli bir taş olup olmadığını anlamak için etkili bir yöntemdir. Kalem ışık adı verilen ince bir ışık hüzmesini taşın içinden geçirin. İçinden ışık geçerken renk değişimleri görmeniz gerekiyor. Hatta bu renk değişimlerinin pek çok farklı ışıkta, pek çok farklı renkte olması gerekir.
Aydınlık bir ortam ışığında standart parlaklığını da görmeniz gerekiyor. Bunun için 10 kat yakınlık sağlayan bir büyüteç kullanmalısınız. İncelediğiniz zaman taşın içinin donuk, mumsu, parlak, cam gibi, yağlı ya da ipeksi görünüp görünmediğini kontrol edin. Tüm bunlar, bir taşın değerli bir taş olup olmadığını anlamanızda yardımcı olacaktır.
Bir taşın gerçekten değerli bir taş olup olmadığı nasıl anlaşılır sorusunu yanıtladık ve o taşın değerli olup olmadığının anlamak için uygulayabileceğiniz yöntemlerden bahsettik. Elbette, çok daha etkili yöntemler mevcut ancak bunlar için gelişmiş aletler kullanılması gerekiyor.
