Geçen yıl İstanbul’da yapılan 8’inci zirve ile kurumsallaşmasını tamamlayan Türk Devletler Teşkilatı, bu yıl devlet başkanları seviyesinde …
Geçen yıl İstanbul’da yapılan 8’inci zirve ile kurumsallaşmasını tamamlayan Türk Devletler Teşkilatı, bu yıl devlet başkanları seviyesinde Özbekistan’da toplanacak.
9’uncu Türk Devletler Teşkilatı Zirvesi, Türklerin kültür ve bilim kenti Semerkant’ta 11 Kasım’da gerçekleşecek. Türkiye, Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan’ın üye; Türkmenistan ve Macaristan’ın ise gözlemci olduğu Türk Devletler Teşkilatı’nın bu yılki ana teması henüz kesinleşmiş olmasa da, ekonomi, ulaştırma ve ticaret, ikili ilişkiler ve bölgesel konular ön planda olacak.
Zirve kapsamında 10 Kasım’da Dışişleri Bakanlar Konseyi toplanacak, 1 gün sonra ise üye ülkelerin liderleri bir araya gelecek. Liderler, zirve dışında ikili görüşmeler de gerçekleştirecek. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu kapsamda liderler ile ikili görüşmeler yapacak.
TÜRK YATIRIM FONU ANLAŞMASI İMZALANACAK
İstanbul’da düzenlenen zirvede devlet başkanları, teşkilatın gelecek 20 yılına ilişkin politikasını belirleyecek vizyon belgesini kabul etti. Ana ilkeler ve hedefler belirlenirken, 20 yıllık belgenin 5’er yıllık uygulanmasına ilişkin strateji belgesi Semerkant’taki zirvede kabul edilecek.
Türk Konseyi’nin kurumsal teşkilata dönmesi sonrasında kurumsallaşmanın hukuki alt yapısını oluşturmak üzere Nahçıvan Anlaşması’nda değişiklik yapılmasına dair protokol kabul edilecek. Gümrük işlemlerinin basitleştirilmesine, kombine yük taşımacılığına ilişkin anlaşma da zirvede görüşülerek, imzalanacak. Türk Yatırım Fonu kurulmasına ilişkin de anlaşma imzalanacak.
Türk dünyasını bir araya getiren, İstanbul’daki zirvede tekrar canlandırılan ve Binali Yıldırım’ın başkan seçildiği Aksakallar Konseyi Danışma Organı Örgütü’nün işlevi, faaliyetleri, çalışma alanları sunumlar yapılarak konuşulacak. Geçen yıl düzenlenen zirvede Türk Devletler Teşkilatı’na resmen üyelik başvurusu yapan KKTC’nin üyeliği de bu zirvede görüşülecek.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’A NİŞAN
Zirvede Türkiye açısından önem taşıyan başka bir olay da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a çifte nişan verilmesi olacak. Buna göre üye ülkeler, Türk dünyasına hizmetleri nedeniyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ‘Türk Dünyası Ali Nişanı’ verecek. Ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Özbekistan tarafından da ‘Milli Nişan’ takdim edilecek. Zirvede üye ülkelerin belirlediği adaylar arasından seçilecek kişiye ‘Ali Şir Nevai’ ödülü verilecek. Kazananı ise üye ülkelerden oluşturulan komisyon belirleyecek. Türkiye’den komisyonda Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu Başkanı Prof. Dr. İskender Pala yer alırken, ödül için Türkiye’nin adayı Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar olarak belirlendi.
DÖNEM BAŞKANLIĞI ÖZBEKİSTAN’A GEÇECEK
2019 yılında teşkilata katılan en genç üye Özbekistan, dönem başkanlığını Türkiye’den devralarak 1 yıl boyunca sürdürecek. Dönem başkanlığını ise ülke başkanı olarak Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev yürütecek. Daha önce Şangay İşbirliği Örgütü’nün toplantısına ev sahipliği yapan Semerkant’ta hazırlıklar sürerken, zirvenin yapılacağı yer Türk dünyası için tarihsel ve kültürel olarak önem taşıyor. Zirve sonunda alınan kararlar ve anlaşmalara ilişkin bildiri yayımlanacak.
NAHÇIVAN ANLAŞMASI NEDİR?
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Kurulmasına Dair Nahçıvan Anlaşması Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan tarafından imzalandı. Türkiye, Kazakistan ve Azerbaycan tarafından onaylanan anlaşma ,17 Kasım 2010 tarihinde yürürlüğe girdi. Türkmenistan anlaşmaya taraf olmadı.
ZİRVENİN GEÇMİŞİ
Zirveler süreci, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nin bağımsızlıklarını kazanmalarından sonra 1992 yılında başlayan ve Türk Konseyi Sekretaryası’nın kurulduğu 2010 yılına kadar devam eden; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye ve Türkmenistan Devlet Başkanları arasında gerçekleştirilen 10 zirve toplantısını içeriyor. 2010 yılında Türk Keneşinin (Teşkilat) kurulmasından sonra düzenlenen zirveler, Türk Keneşi Zirveleri olarak anılmaya başlandı. Şimdiye kadar, 2011 Almata, 2012 Bişkek, 2013 Gebele, 2014 Bodrum, 2015 Astana, 2018 Çolpon-Ata, 2019 Bakü, 2021’de İstanbul olmak üzere 8 zirve düzenlendi. Devlet başkanları, Nisan 2020’de olağanüstü ve Mart 2021’de gayrı resmi Türkistan zirvesinde online olarak bir araya geldi.
