Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi, Adana’daki kayıtdışı geri dönüşüm zincirinin dinamiklerine ilişkin derinlemesine araştırmasının sonuçlarını sunan raporunu yayımladı.
ANKARA (İGFA) – “Adil Geçiş Yolunda Atık Azaltımı: Kayıtdışı Geri Dönüşüm Zincirinde İş, Emek ve Değer Üzerine bir İnceleme” başlıklı rapor, Adana’da hızla büyüyen geri dönüşüm endüstrisindeki atık toplayıcılarının çalışma koşullarını kapsamlı bir şekilde gözler önüne seriyor.
İlişkisel bir yaklaşım kullanan rapor, şehrin geri dönüşüm endüstrisini şekillendiren kayıtdışı ilişkileri izleyip kayda geçiriyor. Araştırma, geri dönüşüm değer zincirinde atık akışlarını, aktörleri, bağlantıları ve fiyat belirleme süreçlerini açıklayarak yerel ve küresel dinamiklere mercek tutuyor. Ayrıca, sektördeki genişlemeyi mümkün kılan yasal düzenlemeleri, politikaları ve kurumları da inceliyor.
Küresel atık üretiminde yaşanan benzeri görülmemiş artış, bu raporu daha da önemli kılıyor. Dünya genelindeki 2 milyar ton kentsel katı atığın yüzyılın ortasına kadar %70’lik bir artış göstereceği düşünüldüğünde Bugün tahmini 2 milyar ton katı atığın bulunduğu dünyamızda, bu ciddi sorunun etkili bir şekilde çözüme kavuşturulması acil müdahale gerektiriyor.
Döngüsel ekonominin temel taşı olarak kabul edilen geri dönüşüm, ‘’al-kullan-at’’ yaklaşımına karşı önemli bir çözüm olarak ortaya çıkıyor. Rapor, Çevre Araştırma Ajansı’nın 1990 ile 2019 arasında küresel plastik atığın sadece %6’sının geri dönüştürüldüğü bulgusu gözeterek, yapısal bir değişiklik gerektiğinin aciliyetini vurguluyor.
Rapor, geri dönüşüm oranlarındaki küresel eşitsizliklere dikkat çekerek, atık yönetiminin karmaşıklıklarını, atığın yüksek gelirli ülkelerden düşük gelirli ülkelere ihraç edilmesini de dahil ederek konuyu ele alıyor.
Türkiye, özellikle Güneydoğu Asya ülkelerinin atık ithalatına yasaklar getirilmesiyle beraber küresel geri dönüşüm zincirinde önemli bir oyuncu haline geldi. Türkiye’nin atık yönetiminde önemli bir merkez olan Adana ülkenin atık ithalatının neredeyse yarısını gerçekleştiriyor. Geri dönüşüm endüstrisinin bu ildeki hızlı genişlemesi, istihdam, teknoloji entegrasyonu ve organizasyonel yapılar açısından önemli sonuçlar doğuruyor.
Ek olarak, Türkiye’deki geri dönüşüm endüstrisinin büyümesi, hem işçileri hem de işverenleri derinlemesine etkiliyor. Sektördeki mikro işletme sahipleri, artan sermaye yatırımları ve yeni istihdam fırsatlarının yaratılması yoluyla işlerini büyütme fırsatını yakalıyor. Bu istihdam fırsatlarının çok azı yeterli ve adil ücretlerle birlikte insane yakışır çalışma koşulları sunmasına rağmen gün geçtikçe daha fazla atık toplayıcı ve mavi yakalı işçi sektöre giriş yapıyor.
