ABD’den Çin’i kızdıracak hamle: ‘Pelosi Tayvan’ı ziyaret edecek’

• Çin-Tayvan anlaşmazlığı 70 yılı aşkın süredir askeri gerilimlere sebep oluyor.
• Tayvan Boğazı, Çin’de iç savaşın sona ermesini izleyen 10 yılda ana karada ve Ada’da kurulan ayrı hükümetlerin güçleri arasında doğrudan çatışmaların yaşandığı cephe hattı oldu.
• Sonraki yıllarda doğrudan çatışmalar yaşanmasa da taraflar egemenlik ihtilafını sona erdirecek bir mütareke veya barış anlaşmasına da imza atmadı.
• Son 40 yıldaki ekonomik kalkınma ve etkileşimlerin artması da egemenlikle bağlantılı gerilimleri sona erdirmedi.
• ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin Pasifik turunda Ada’yı ziyaret edeceği iddiasının oluşturduğu gerginlik, Boğaz ve çevresinde yeni askeri gerilimin kapıda olabileceği endişesini doğurdu.

Asya turuna çıkan ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin, programında yer almamasına rağmen Tayvan’ı ziyaret edeceği belirtildi.

The China Times gazetesi, Pelosi’nin yarın gece gideceği Tayvan’da çarşamba günü ada ülkesinin lideri Tsai Ing-wen ile görüşeceğini öne sürdü.

CNN International’in Taipei muhabiri ise; Tayvan hükümet yetkililerine ve ziyaretle ilgili ABD’li yetkililere Pelosi’nin Tayvan ziyaretini doğrulattıklarını söyledi. CNN’in haberinde, ziyaretin tam tarihi ve saati verilmezken, Pelosi’nin Malezya’dan adaya geçmesinin beklendiği dile getirildi. Pelosi şu anda Singapur’da bulunuyor. Pelosi Pasifik Turu kapsamında; Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya’yı ziyaret edecek.

ASKERİ HAREKETLİLİK ARTTI

Pelosi’nin ziyaretinin gerçekleşeceği haberlerinin ardından Çin’in 4 J-16 savaş uçağı Tayvan’ın Hava Savunma Tanımlama Sahası’na (ADIZ) girdi.

Çin donanması, Pelosi’nin olası Tayvan ziyareti öncesi Tayvan Boğazı’nda ve Güney Çin Denizi’nde tatbikatlar yaptı. Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (PLA), dün Tayvan Adası’nın karşı kıyısındaki Fucien eyaletine bağlı Pingtan Adaları açığında “gerçek cephane kullanılan” tatbikat gerçekleştirdiğini bildirdi. Çin Deniz Güvenliği İdaresi, tatbikat nedeniyle dün saat 08.00 ile 21.00 arasında bölgeye gemi girişini yasakladı.

ÇİN’DEN ABD’YE GELEN UYARILAR

Daha önce olası ziyaretle ilgili Pekin’den “Çok ciddi sonuçları olur. Çin ordusu atıl oturmaz” uyarısı gelmişti. Çin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Albay Tan Kefei, “ABD tarafı ilerletmekte ısrar ederse, Çin ordusu asla atıl durmayacak ve herhangi bir dış müdahale ile ‘Tayvan’ın bağımsızlığı’ için ayrılıkçı girişimleri engellemek için güçlü önlemler alacak” demişti.

Ardından ABD Başkanı Joe Biden ile telefonda görüşen Çin Devlet Başkanı Xi Jinping (Şi Cinping), Tayvan konusunda yabancı müdahalesinin kabul edilmeyeceğini belirterek “Ateşle oynayan kendini yakar” vurgusunu yapmıştı.

ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI

Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Pekin yönetimi, “Tek Çin” ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor.

Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.