Koronavirüs salgını ve akabinde patlak veren Rusya-Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan enflasyonist süreç tüm dünyayı kasıp kavururken, ekonomik …
Koronavirüs salgını ve akabinde patlak veren Rusya-Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan enflasyonist süreç tüm dünyayı kasıp kavururken, ekonomik olarak sarsılmaz denilen ekonomiler dahi derinden etkileniyor.
Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere gibi Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinde enflasyon peş peşe tarihi rekorlar kırarken benzer bir tablo da Amerika’da yaşanıyor.
SON 41 YILIN REKOR ENFLASYONU
Ülkede Mayıs ayında yüzde 8,6 gelerek piyasa beklentilerinin üzerine çıkan enflasyon 41 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Piyasa beklentisi mayıs ayında ABD’de enflasyonun yıllık bazda yüzde 8,3 seviyesinde gerçekleşmesi yönündeydi. Aylık bazda ise beklenti enflasyonun yüzde 0,7 olması yönündeydi.
BEKLENTİ DURUMUN DAHA KÖTÜLEŞECEĞİ YÖNÜNDE
Öte yandan ABD vatandaşları ise enflasyondaki gidişatın daha da kötüleşeceğini öngörüyor. Bu kapsamda bir açıklama yapan ABD Merkez Bankası (Fed) New York Şubesi, Amerikalı tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisinin yüzde 6,6 ile yeniden zirveye ulaştığını belirtti.
GIDA, KİRA VE SAĞLIK HİZMETLERİNDE ARTIŞ BEKLENİYOR
Geçen ay gösterdiği yavaşlamanın ardından benzin fiyatlarında beklenen artış yüzde 5,5’e yükselirken, gıda fiyatları, sağlık hizmetleri ve kiralarda beklenen artış ise sırasıyla yüzde 9,3, yüzde 9,4 ve yüzde 10,2’ye geriledi.
BENZİN FİYATLARINDA BİR İLK: 5 DOLARIN ÜZERİNE ÇIKTI
Amerikan Otomobil Birliği verilerine göre, ülkede benzinin ortalama fiyatı geçen yıla kıyasla yüzde 60’ın üzerinde artış gösterdi. Ortalama benzin fiyatı aylık bazda yaklaşık yüzde 14 artarken, benzin fiyatındaki haftalık artış yüzde 4’ü buldu.
ABD’de ilk kez benzinin ortalama fiyatı galon başına 5 dolara çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Bölgelere göre farklılık gösteren benzin fiyatları, Kaliforniya eyaletinde 6,43 dolara yükseldi. Benzin fiyatlarında Kaliforniya’yı, 5,64 dolar ile Nevada, 5,56 dolar ile Alaska ve Illinois, 5,54 dolar ile Washington takip etti.
1980’DEN BU YANA EN HIZLI SIKILAŞMA YOLDA
Öte yandan yatırımcıların gözü ise Amerikan Merkez Bankası’nda. Ülkedeki yatırımcıların çoğu FED’in 15 Haziran’da düzenli bir oran belirleme toplantısının sonunda yüzde dörtte üç oranında faiz artıracağını düşünüyor. FED’in en son 1994 yılında Alan Greenspan döneminde bu kadar büyük bir faiz artışı gerçekleştirmişti. Dahası, çoğu kişi FED’in Temmuz’daki bir sonraki toplantısında üç çeyrek puanlık bir artış ve ardından Eylül’de yarım puanlık bir artış daha izlemesini bekliyor. Bu, 1980’lerden bu yana en hızlı sıkılaşma temposunu ortaya çıkaracak.
Merkez Bankasının parasal frenlere baskı yapma ihtimali ise piyasaları tedirgin ediyor.
AMİRAL GEMİDE YÜZE 5’LİK DÜŞÜŞ
Wall Street’in amiral gemisi hisse senedi endeksi S&P 500, enflasyon verilerinin açıklanmasından bu yana %5 düştü. Amazon’dan Tesla’ya kadar olan teknoloji hisseleri daha da keskin bir şekilde satıldı.
Bazı yüksek riskli varlıklar için kayıplar ise çok daha büyük oldu. Bitcoin fiyatı, kripto para kredisi veren bir firma olan Celsius’un “aşırı piyasa koşulları” nedeniyle platformundan tüm para çekme işlemlerini durdurmasının ardından 13 Haziran’da %10’dan fazla düştü.
RESESYON ENDİŞELERİ ARTTI
ABD’de 41 yılın zirvesine çıkan enflasyon ve Fed’in agresif para politikası sıkılaşması, piyasalarda resesyon endişelerini de artırdı. Konuyla ilgili konuşan ABD’nin büyük bankalarından Morgan Stanley’nin Üst Yöneticisi James Gorman, ABD ekonomisinin resesyona girme olasılığının yüzde 50 olduğunu söyledi. Gorman, ülke ekonomisinin bu aşamada derin veya uzun bir resesyona girme ihtimalinin ise olmadığını belirtti.
EKONOMİK BİR KASIRGAYA HAZIRLANIN
Ülkenin bir diğer önde gelen bankası JPMorgan Chase Üst Yöneticisi (CEO) Jamie Dimon da daha önce yaptığı bir konuşmada, sıkı para politikası ve Ukrayna’daki savaş dahil olmak üzere ekonominin benzeri görülmemiş bir dizi zorlukla karşı karşıya olduğunu belirterek, yatırımcıları ekonomik bir “kasırgaya” hazırlanmaları konusunda uyarmıştı.
ALMANYA’DA ‘FİYAT PATLAMASI’
Bild, “Yeni çılgınlık listesi: Yüzde 94,8’lik fiyat patlaması!” başlıklı haberinde, “Enflasyonun sonu yok! Fiyatlar bir yıldır kontrolden çıkmış durumda.” dedi.
Federal İstatistik Ofisi’nin verilerine işaret edilerek, ülkede son 50 yılın en yüksek enflasyon seviyesinin görüldüğü, Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) mayın ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,9 oranında arttığına vurgu yapıldı.
HANGİ ÜRÜNDE NE KADAR ARTIŞ YAŞANDI
Her ürünün bir kez daha pahalılaştığına, enerji fiyatlarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 94,8’le iki katına çıktığına dikkat çekildi.
Artan gıda fiyatlarından bahsedilirken, kolza yağının yüzde 65,2 ve tereyağının yüzde 43 arttığına işaret edilerek, “Fiyatlardaki artış; makarna (yüzde 33,2), patates (yüzde 13,3) ve pirinç (yüzde 11,4) gibi temel gıdalarda durmadı.
Margarin (yüzde 26,7), domates (yüzde 25,9), yumurta (yüzde 24,7), zeytinyağı (yüzde 14,8) ve kahve çekirdekleri (yüzde 14,2) de önemli ölçüde arttı.” denildi.
“TEK İYİ HABER ÇİLEK VE AHUDUDU”
Yaz başında tek iyi haberin, çilek ve ahudududa gözlenen yüzde 1 oranındaki pahalılık olduğu aktarıldı.
Mayıs 2021’e göre fiyat artışlarından etkilenen diğer kalemler; yakacak odun (yüzde 36,2), bahçe mobilyası (yüzde 12,9), yurt dışına uçak bileti (yüzde 12,8), erkek kuaför (yüzde 9,5) ve günlük gazete (yüzde 5,2) olarak sıralandı.
