Sağlık sektörü yöneticileri, sağlık hizmetleri için yapay zekâ (AI) ve üretken yapay zekâ (GenAI) söz konusu olduğunda hem meraklı hem de ihtiyatlı davranıyor.
EY CEO Görünümü 2024 Araştırması’na katılan sağlık sektörü CEO’larının %36’sı yapay zekâya özgü risklerin nasıl etkili şekilde yönetileceğine odaklanıyor. %66’sı ise yapay zekâ odaklı yeni gelecekte sosyal, etik ve yasal riskleri ele almak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu düşünüyor.
Sağlık hizmetlerinde hem dönüşümü hızlandıran hem de geleceğe değer katma potansiyeli olan yapay zekâya yönelik bir strateji geliştirilmesi büyük önem taşıyor. Yapay zekâ (AI) ve üretken yapay zekâ (GenAI), çok fazla umut vaat etse de birçok kuruluş bu teknolojinin nasıl çalıştığına alışmak ve klinik alanda uygulamadan önce uygun yapay zekâ modelini ve veri yönetimini oluşturmak için öncelikle bu teknolojileri genel merkezlerine entegre etmekle işe başlıyor.
EY CEO Görünümü 2024 Araştırması’na katılan sağlık sektörü yöneticileri, kurumların yapay zekânın risklerini ve faydalarını dengelemesini sağlayacak yönetim ve beceri setleri oluşturmasının önemini vurguluyor. Araştırmaya katılan sağlık sektörü CEO’larının %52’si, yapay zekânın önümüzdeki 10 yıl içinde sağlık hizmetlerinde yaygın olarak kullanılacağını düşünüyor. Katılımcıların %40’ından fazlası ise firmalarının stratejisinden sorumlu üst düzey yöneticilerle doğrudan bağlantılı bir yapay zekâ ekibi kurduklarını belirtiyor.
Sağlık sektörü yöneticilerinin yapay zekâ ile sağlanan içgörülerin hastaları tehlikeye atmayacağına dair bir güven seviyesini korurken aynı zamanda bu teknolojinin sunduğu fırsatlardan yararlanabilmek için dikkat etmeleri gereken önemli konular bulunuyor. EY araştırması; sağlık kuruluşlarının AI ve GenAI stratejilerini geliştirirken, sağlık yöneticilerinin dikkat etmesi gereken beş temel hususun öne çıktığını söylüyor:
1. Yapay zekâ ve GenAI’ı etkinleştirmek ve ölçeklendirmek için yöneticilerin taahhüdü alınmalı
Sağlık sektörü liderleri, bütünsel bir vizyon için çabalamalı ve denedikleri pilot uygulamalar istedikleri başarıya ulaşmasa dahi yapay zekâ stratejilerinden tamamen vazgeçmemeli. Yeni inovasyonların benimsenmesi, özellikle de hasta güvenliği konusunda kaygıları olan sağlık çalışanları için zorlu bir süreç olabilir. Bununla birlikte; güçlü liderlik, uygun eğitim ve hasta bakımına klinik açıdan fayda sağlayan kanıtlar bu zorlukların üstesinden gelmeye yardımcı olabilir.
2. Yapay zekâ stratejinize olan güven artırılmalı
Yapay zekâ küresel olarak gelişmeye devam ettikçe düzenleyiciler, özellikle de teknolojinin tıbbi cihazlara ve klinik iş akışlarına entegre edilmesi söz konusu olduğunda, yeni ortama adapte olmak için çabalıyor. Algoritmaların ve değişen veri kümelerinin hasta bakımını etkileme risklerine karşı korunmak için sağlık kuruluşlarının performans izleme ve değişiklik yönetimi konusunda dikkatli olması gerekiyor.
3. Yapay zekâ stratejisinin güçlendirilmesi için doğru veri altyapısı oluşturulmalı
Veri altyapısı, yapay zekâya sahip sağlık kuruluşlarının önündeki en önemli engellerden biri olarak ortaya çıkıyor. Yapay zekâyı şimdi ve gelecekte etkinleştirmek ve daha etkin bir şekilde kullanabilmek için sağlık sistemlerinin gelecekteki ihtiyaçlara göre esnekleşebilecek bir veri altyapısı oluşturması gerekiyor.
4. İş gücü, yapay zekâ eğitimiyle donatılmalı ve çalışanların becerileri artırılmalı
Sağlık kuruluşlarında AI ve GenAI’ı bireysel olarak kullanmaya başlayan ya da çıktılara göre karar veren çalışanlar olabilir. Çalışanların performansı nasıl izleyeceklerini anlamalarına yardımcı olmak için yapay zekâ konusunda sağlanabilecek eğitimleri detaylı bir şekilde düşünmek büyük önem taşıyor. Buna ek olarak, AI veya GenAI araçlarını uygularken klinisyenlerle çalışmak başarılı entegrasyonun ayrılmaz bir parçası olarak sıralanabilir. Klinisyenlerin bu yeni teknolojik araçların gelecekteki durumlarını nasıl etkileyebileceğini tam olarak bilmeleri için şeffaflık, sürecin en başından itibaren gereklidir.
5. Yapay zekâ olgunluğuna uygun kullanım senaryoları önceliklendirilmeli
Sağlık kuruluşları hem finansal değer hem de hasta deneyimi konusunda yatırımlarının değer denklemi açısından karşılığını alacağından emin olmak istiyor. Kuruluşlar, değer üretmek için klinik olarak uygulanabilir, uygun maliyetli ve en önemlisi de sürdürülebilir olan doğru yapay zekâ türünü uygulamalı. Yapay zekânın kullanımı yalnızca GenAI veya yalnızca bir tür yapay zekâ etrafında dönmeyebilir; uygun maliyetli ve sürdürülebilir bir uygulama için robotik süreç otomasyonu (RPA), makine öğrenimi ve GenAI’ın bir karışımı kullanılabilir. Uygulamanın başarılı olması için önemli olan; bu araçları yönetilebilir, etik, değerli algoritmalar üretmek için uygun gözetime sahip olacak şekilde bir araya getirmektir.
EY Türkiye Sağlık ve Yaşam Bilimleri Lideri T. Ufuk Eren raporla ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Cesur adımların benimsenerek yeni teknolojilerin uygulanması, özellikle de hasta güvenliğine önem veren sağlık kuruluşları açısından zorlu bir süreç olabilir. Bu süreçte; doğru bir strateji, uygun eğitimler ve güçlü bir liderlik ile hasta bakımına fayda sağlayabilecek AI ve GenAI uygulamaları önceliklendirilebilir. Kuruluşların; AI yoluyla sunulan bilgilerin klinik olarak kabul edilen tedavi protokollerine dayandığını kanıtlayabilmesi, AI ve GenAI sayesinde süreçlerini hızlandırarak verimliliği artırabilmesi ve hasta sonuçlarında hata payını en aza indirilebilmesi için doğru bir stratejiyle kuruluşun kendisine en uygun olan yapay zekâ yöntemlerini belirlenmesi önemlidir.”
EY Türkiye Hukuk Bölümü Şirket Ortağı, Sağlık ve Yaşam Bilimleri Sektör Lideri Av. Ahmet Sağlı ise şunları belirtti:
“Sağlık kuruluşları, yapay zekâya ve yapay zekânın getirdiği yenilik ve değişime daha mesafeli yaklaşan çalışanlardan, bunu kullanmaya çok daha yakın olan Z kuşağı çalışanlarına kadar tüm çalışanların yapay zekâ uygulamalarına ve stratejilerine hızlı uyum sağlamalarını destekleyici dahili altyapı oluşturmalıdır. Bununla birlikte; sağlık hizmeti sağlayıcılarının, hasta memnuniyetini öne çıkaracak şekilde hizmet vermek ve hizmet kalitesini artırmak için yapay zekâ algoritmaları geliştiren ve işleten paydaşlarla yakın çalışması gerekiyor. Ayrıca, kuruluşların gelecekte yapay zekâ uygulamalarından en etkili sonuçları elde ederek değer sağlayabilmesi için veri altyapısının çok iyi ve etkin bir şekilde oluşturulması kritik önem taşıyor.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
