Geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yıl da UNCTAD Dünya Yatırım Raporu’nun Türkiye lansmanı, YASED ev sahipliğinde gerçekleşti. YASED’in Küresel Yatırım Günleri etkinlik dizisinin ilk programı olan rapor lansmanında, YASED Başkanı Engin Aksoy açılışı yaparken, UNCTAD Yatırım Araştırmaları Bölümünden Amelia U. Santos-Paulino, Dünya Yatırım Raporu 2023’ü sundu.
Geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yıl da UNCTAD Dünya Yatırım Raporu’nun Türkiye lansmanı, YASED ev sahipliğinde gerçekleşti. YASED’in Küresel Yatırım Günleri etkinlik dizisinin ilk programı olan rapor lansmanında, YASED Başkanı Engin Aksoy açılışı yaparken, UNCTAD Yatırım Araştırmaları Bölümünden Amelia U. Santos-Paulino, Dünya Yatırım Raporu 2023’ü sundu.
YASED Başkanı Engin Aksoy, etkinlik kapsamında gerçekleştirdiği açılış konuşmasında, üst üste dört yıldır raporun küresel lansmanı ile aynı günde Türkiye lansmanını UNCTAD iş birliği ile gerçekleştirmekten duyduğu memnuniyeti paylaştı. Aksoy, Türkiye’nin güncel resmi istatistiklerine göre 2022 yılında kaydettiği Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) girişinin 13,3 milyar dolar düzeyinde olduğunu hatırlatırken yeni rapor kapsamında güncellenen 2022 küresel UDY değerine göre, Türkiye’nin 2022 yılında küresel UDY girişlerinden aldığı payın yüzde 1 düzeyinde gerçekleştiğini belirtti.
Açılış konuşmasında küresel UDY hareketlerini değerlendiren Aksoy, tedarik zincirlerindeki bölgeselleşme eğilimlerini son dönemde etkisini artıran “friendshoring” trendi çerçevesinde yakından takip ettiklerini ifade etti. Özellikle yüksek teknoloji yatırımlarının yüksek katma değer ve know-how sağlamaları nedeniyle her geçen gün önemini artırdığına dikkat çeken Aksoy, bu yatırımların yüksek nitelikli işgücü istihdamında oynadığı role de vurgu yaptı. Paris Anlaşması kapsamında belirlenen hedeflere ulaşılması ve AB Yeşil Mutabakatı ile de uyumlu bir yeşil dönüşüm gündeminin yönetilebilmesinde sürdürülebilir kalkınma yatırımlarının önemine değinen Aksoy, küresel düzeyde temiz enerji alanındaki yatırımlardaki gelişmenin umut verici olduğunu ancak bu alanda katedilmesi gereken önemli bir mesafe olduğunu ifade etti. YASED üyelerinin ülkemizin UDY rekabetçiliğinde kritik rol oynayan tüm bu alanlarda en verimli yatırımlara imza atmaya devam ettiğini söyleyen Aksoy, Türkiye’nin UDY performansının geliştirilmesinde, makroekonomik istikrarın ve düzenleyici çerçevedeki öngörülebilirliğin kilit rol oynadığını vurguladı.
Dünya Yatırım Raporu 2023 sunuşu sırasında Santos-Paulino, 2022 yılına ait küresel ve bölgeler düzeyinde gerçekleşen UDY akışlarına ilişkin güncel istatistikleri değerlendirdi. Santos-Paulino’nun sunumuna göre, 2022 yılında küresel UDY hacminde, 1,5 trilyon dolardan 1,3 trilyon dolara, yüzde 12’lik bir düşüş yaşandı. Bununla birlikte gelişmiş ülkelere gelen UDY girişlerinde yüzde 37’lik bir düşüş yaşanırken gelişmekte olan ülkelere gerçekleşen girişlerde yüzde 4’lük sınırlı bir artış kaydedildiği belirtildi.
Etkinlik sırasında yapılan değerlendirmeler, COVID-19 dönemine kıyasla tedarik zincirlerindeki baskıların hafiflemesiyle küresel ekonomide bazı olumlu gelişmelerin olduğunu, ancak devam eden jeopolitik belirsizliklerin 2022 yılında aşağı yönlü riskleri beraberinde getirdiğini ortaya koydu. Ukrayna’daki savaş, artan gıda ve enerji fiyatları, birçok gelişmiş ekonomide genişlemeci para politikalarından çıkışın beraberinde getirdiği artan faiz oranları, finansal belirsizlikler, gelişmiş ekonomilerin birçoğundaki resesyon beklentileri, 2022’de küresel yatırım iştahını etkileyen temel faktörler arasında sıralandı. 2022 yılını etkileyen jeopolitik ve finansal riskler 2023’e de taşınırken uluslararası yatırımların 2023 yılında temkinli bir iyimserlikle yatay yönlü eğilimini sürdüreceği tahminleri de paylaşıldı.
Sunum sırasında Santos-Paulino, Dünya Yatırım Raporu kapsamında, UDY akımlarının proje türü açısından sıfırdan yatırım (greenfield), uluslararası proje finansman anlaşmaları ve sınır ötesi birleşme ve satın alımlar (M&As – Mergers&Acquisitions) olmak üzere kategorize edildiği bilgisini paylaşırken sıfırdan yatırım projelerinin sayısında kaydedilen yüzde 15’lik artışın gelecek için olumlu bir görünüme işaret ettiğini belirtti.
Bu yılki raporun teması, “Herkes için Sürdürülebilir Enerjiye Yatırım” olup Santos-Paulino bu tema özelinde bazı bilgiler paylaştı. Santos-Paulino, yenilenebilir enerji alanında gerçekleştirilen uluslararası yatırımların, 2015 yılında Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının açıklanmasından bu yana üç kat arttığını vurguladı. Ancak, raporda da belirtildiği gibi çok daha fazla yatırıma ihtiyaç duyulduğunun altını çizdi. Santos-Paulino, yenilenebilir enerji alanında güçlü bir yatırımcı ilgisi olsa da, enerji dönüşümü için gerekli olan diğer alanlardaki yatırımların daha sınırlı kalabildiği bilgisini paylaştı.
Santos-Paulino, enerji yatırımına en çok ihtiyaç duyan ülkelerin, enerji alanında uluslararası yatırım çekmekte en az başarılı ülkeler olduğuna dikkat çekti. Spesifik olarak, bugüne kadar, yenilenebilir enerji veya enerji dönüşümü ile ilgili diğer sektörlerde 11’i az gelişmiş ülke olmak üzere toplamda 31 adet gelişmekte olan ülkede tek bir uluslararası yatırım projesinin kaydedilmediğinin de altını çizdi.
Santos-Paulino ayrıca, ülkelerin net sıfır hedeflerine ulaşma yolunda yatırımcı güvenini sağlamak için ulusal enerji geçiş stratejilerinde ayrıntılı yatırım planlamasının önemini vurguladı. Soru-Cevap bölümünde Santos-Paulino, 2022’de küresel fosil yakıt sübvansiyonlarının 1 trilyon dolarlık rekor bir seviyeye ulaştığını ve bu rakamın yenilenebilir enerjiye sağlanan sübvansiyonların sekiz katı olduğunu belirtti.
Sunumun ardından YASED Genel Sekreteri Serkan Valandova, YASED’in Küresel Yatırım Günleri program serisi hakkında bilgi paylaştı. Küresel Yatırım Günleri 2023 programı kapsamında Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı A. Burak Dağlıoğlu’nun katılımları ile Türkiye’nin UDY performansının ve politikalarının ileriye dönük bir bakış açısıyla değerlendirileceği bir web yayını daha gerçekleştirileceği bilgisini paylaşan Valandova, ayrıca OECD ve fDi Intelligence’dan katılımcıların yer alacağı UDY ve Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ)’ler ve UDY ve tedarik zincirleri temalarında gerçekleştirilmesi planlanan aktiviteler hakkında bilgi paylaştı. Bu etkinliklere ek olarak, Valandova, enerji alanında faaliyet gösteren YASED üyelerinden katılımcıların da yer alacağı bir başka etkinlik daha düzenleneceğini belirtti.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
