Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu’nun ihbarı üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanları tarafından yapılan …
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu’nun ihbarı üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanları tarafından yapılan incelemede, eylül 2021’de Hollanda’daki bir müzayede evinde bir cami kitabesinin satışa çıkarılacağı tespit edildi. Üzerinde ‘Şile Kazasının Bozgoca Kariyesinin El Hacı İbrahim Zade Hurşit Bey’in Camii Şerifi Hayratıdır’ yazısı bulunan kitabenin, Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarıldığı tespit edildi ve bu durum Hollanda makamlarına iletildi.
Hollanda adli makamlarının kitabeye el koyabilmesi için Şile Cumhuriyet Başsavcılığınca adli yardımlaşma talebi dosyası hazırlandı. Dosya, Adalet Bakanlığınca Hollanda savcılık makamına gönderildi. Dosyada, Türkiye’den kültür varlıklarının çıkışının 19’uncu yüzyılın sonundan beri yasak olduğu, bu tür eserlerin yerlerinden koparılmalarının suç sayıldığı vurgulandı.
DEDEKTİF GİBİ ÇALIŞTILAR
El koyma işleminin tamamlanabilmesi için destekleyici delillendirme çalışması da yapıldı. Bu kapsamda Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi uzmanları Şile’de görüşmeler gerçekleştirdi. Yapılan araştırma ve görüşmelerde yazıtta adı geçen Hurşit Bey’in Şile’de yaşayıp, burada defnedildiği, ailesinin halen Şile’de yaşamakta olduğu belgelendi.
Bozgoca Köyü’nün yaşlı sakinleri de 1960’lı yıllarda söz konusu yazıtı köyde gördüklerine ilişkin uzmanlara bilgi verdi. Köy sakinlerinin beyanları, arşiv bilgileri, belediye arşivinden alınan ikamet ve defin belgeleri de Hollanda adli makamlarına sunulan dosyada yer aldı.
TÜRKİYE’YE GETİRİLDİ
Türkiye’nin hazırladığı dosya doğrultusunda Hollanda adli makamlarınca kitabeye el konuldu. Eser, mayıs ayında Türkiye’nin Lahey Büyükelçiliğine teslim edilmesinin ardından iade edildi. Türkiye’ye iadesi sağlanan kitabe, Türk Hava Yolları’na ait uçakla sabaha karşı İstanbul Havalimanı’na getirildi. Havalimanının Gümrük Müdürlüğünde gerekli işlemleri yapılan kitabe, sergilenmek üzere Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ne götürüldü.
ZİYARETÇİLERİNİ BEKLİYOR
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Twitter hesabından yapılan açıklamada, “Şile Bozgoca Camii’ne ait tarihi yazıtı Hollanda’dan ülkemize getirdik. Desteklerini esirgemeyen tüm kişi ve kurumlara teşekkür ederiz. Tarihi mirasımız İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzemizde ziyaretçilerini bekliyor. Camiiyi yaptıran Hurşid Bey’i de rahmetle anıyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, 20 Eylül 2021’de sosyal medya hesabından, satışa konulan kitabeyi müzayededen satın aldıklarını ve İstanbul Kent Müzesi’nde sergileyecekleri açıklamasını yapmıştı. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun da bunun üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığının girişimleriyle Türkiye’nin Hollanda Büyükelçiliğince 16 Eylül’de nota verildiğini, eserin çalıntı olduğunun ilan edildiğini, satışın durdurulmasının ve eserin iadesinin istendiğini açıklamıştı.
