Batı’da hesaplar değişti! Türkiye, ABD’de alarm zillerini çaldıracak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Özbekistan ziyaretinde Şanghay İşbirliği Örgütü’ne ‘üye olmayı hedefledikleri’ yönündeki sözleri Batı’daki yankısını sürdürüyor.

BATILI ANALİSTLER: TÜRKİYE, ABD’DE ALARM ZİLLERİNİ ÇALDIRACAK

Türkiye’nin Şanghay hedefi Almanya Başbakanı Olaf Scholz’ı da rahatsız etti. Şanghay’ın küresel yaşantıya bir katkısının olmayacağını ileri süren Scholz, gelişmelerden memnun olmadığını söyledi.

Batılı güvenlik analistleri ise “Türkiye’nin Şanghay İşbirliği Örgütü ile yakınlaşması Avrupa ve ABD’de bazı alarm zillerini çaldıracak” değerlendirmesinde bulundu.

ÖZBEKİSTAN, HİNDİSTAN VE PAKİSTAN’IN KATILIMI

Şanghay’da 2001’de düzenlenen zirvede, Özbekistan yeni üye olarak beşli mekanizmaya dahil edilirken 15 Haziran 2001’de iş birliği düzeyini artırma hedefiyle ŞİÖ’nün kuruluşunu ilan etti.

Ertesi yıl Rusya’nın St. Petersburg şehrinde bir araya gelen 6 ülke liderleri 7 Temmuz 2002’de ŞİÖ Şartı’nı imzalayıp, örgütün amaçlarını, ilkelerini, yapısını ve çalışma usullerini belirleyerek uluslararası hukukun parçası haline getirdi.

Kazakistan’ın Nursultan kentinde (o dönemki adıyla Astana) Temmuz 2005’te düzenlenen zirveye Hindistan, Pakistan, İran ve Moğolistan temsilcileri ilk kez katıldı.

ŞİÖ, 2007 yılına gelindiğinde, ulaştırma, enerji ve telekomünikasyon alanlarında 20’den fazla ortak proje başlatırken üye ülkeler güvenlik, askeriye, savunma, dış ilişkiler, ekonomi, kültür, bankacılık gibi alanlarda düzenli iş birliği görüşmeleri yürütmeye başlamıştı.

Rusya’nın Ufa şehrinde Temmuz 2015’te düzenlenen zirvede Hindistan ve Pakistan’ın tam üyelik süreçleri başlatıldı. Nükleer silahlara sahip iki ülke 9 Temmuz 2017’de üyelik sürecini tamamladı.

Hindistan’ın katılımıyla Rusya ve Çin’in ardından bir büyük bölgesel güç daha ŞİÖ saflarına katılmış oldu.

DEĞİŞEN GÜÇ DENGELERİ VE ŞİÖ

Rusya’nın 2014’te Kırım’ı yasa dışı ilhakından şubatta Ukrayna’ya savaş açmasına uzanan süreçte örgüt, Avrasya bölgesinde güvenlik ve ekonomi alanında kritik önem kazandı.

Rusya ile Batı’yı Soğuk Savaş’ın ardından yeni bir cepheleşmeye götüren gelişmeler, Moskova’nın Asya tarafında sırtının dayayabileceği bir güvenlik mutabakatına gereksinimini arttırdı.

Batı’nın Kırım ve Ukrayna’daki eylemleri nedeniyle Rusya’ya uyguladığı ekonomik yaptırımlar da Moskova Çin ve Hindistan Asya’nın gibi büyük pazarlara sahip yükselen ekonomileriyle iş birliğini derinleştirmesini zorunlu hale getirdi.

Rusya’nın gelecek yıllarda ŞİÖ’nün oluşturduğu stratejik güvenlik şemsiyesini güçlendirmeyi ve ekonomik iş birliği potansiyelini ilerletmeyi isteyeceği öngörülüyor.