Türkiye’nin, Ukrayna Savaşı sebebiyle Rusya’ya yaptırım uygulamamasının, Batı’yı rahatsız ettiği uzun zamandır uluslararası basın tarafından dile …
Türkiye’nin, Ukrayna Savaşı sebebiyle Rusya’ya yaptırım uygulamamasının, Batı’yı rahatsız ettiği uzun zamandır uluslararası basın tarafından dile getiriliyordu. Ancak Batı, Putin ve Zelenski ile görüşebilen tek ülkenin Türkiye olması ve tahıl anlaşmasının imzalanması nedeniyle, Ankara’ya karşı sert bir tutum sergilememişti. Fakat, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ağustos ayı başında Rusya’ya gitmesi, burada Moskova ile ekonomik iş birliğini artırma isteğini dile getirmesi ve Rus Mir kart sisteminin Türkiye’de de kullanılacağının açıklanmasından sonra, Batı başkentlerinde hareketlilik arttı. Batılı ülkeler, Ankara’nın tutumlarına karşı daha fazla ses çıkarmaya başladı. Batı basını konunun üzerine giderken, Ağustos ayı sonunda ABD Hazine Bakanlığı da TÜSİAD’a “uyarı niteliğinde” bir mektup gönderdi.
Tüm bu gelişmeler yaşanırken, İngiltere’nin saygın ekonomi gazetesi Financial Times, önemli bir haber yayımladı. Haberde, tüm bu gelişmeler ışığında ABD ve AB’nin, Ankara’ya baskıyı artıracağı ifade edildi.
“Türkiye’nin bankacılık sektörünün yasa dışı finansman için potansiyel bir arka kapı olduğuna ilişkin endişeler duyulurken, ABD ve AB, Rusya’nın yaptırımlardan kaçması için müdahale etmesi konusunda Türkiye üzerindeki baskısını artırıyor.
ABD, Rusya’nın iç ödeme sistemi Mir ile entegre olan Türk bankalarına odaklanırken, Brüksel de endişelerini Türk yetkililere doğrudan iletmek için bir heyet hazırladı. Söz konusu bilgiyi, planların içinde olan iki Batılı yetkili Financial Times ile paylaştı.
TÜRKİYE’YE YÖNELİK BASKI DAHA DA ARTABİLİR
Türkiye’ye yönelik baskı, Batı başkentlerinin, yeni önlemler almak yerine mevcut yaptırımların daha sıkı uygulanmasına yöneldiği bir dönemde geldi. Bu değişiklik, Putin’in şubat ayında Ukrayna işgali sonrası uygulamaya alınan ekonomik yaptırımların Rus ekonomisine bekledikleri kadar zarar vermediğinin kabulü anlamına geliyor. Ancak mevcut önlemlerde bulunan boşlukların kapatılmasının Kremlin’in finansal can damarlarını yavaş yavaş sıkıştıracağını düşünüyorlar.
Batılı yetkililerden biri, ‘Finansal sektör açıklarına odaklandığımızı göreceksiniz. (…) Örneğin, üçüncü ülke finans kurumlarının, yaptırımlardan kaçınma riski taşıdığı için Mir ödeme sistemiyle bağlantı kurmaması gerektiğine dair çok açık bir mesaj vereceğiz’ dedi.
AB ve ABD arasında yaptırımların uygulanmasına ilişkin bu ay yapılan müzakerelerde yer alan Batılı diğer yetkili ise Türkiye’yi ana hedef olarak göstererek ‘Boşlukları kapatmamız gerek’ şeklinde konuştu.
ERDOĞAN SON HAMLESİ BATI BAŞKENTLERİNİ ALARMA GEÇİRDİ
NATO üyesi Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Erdoğan, ülkesinin, ‘dengeli bir yaklaşım’ olarak nitelendirdiği Ukrayna ihtilafına yaklaşımını sürdürüyor. Erdoğan’ın Rusya’ya yönelik yaptırım kararlarını imzalamayı reddetmesi ve son olarak Moskova ile ekonomik iş birliğini artırma sözü, Türkiye’nin Batılı müttefiklerini alarma geçirdi. Cuma günü Putin ile bir araya gelecek olan Erdoğan, geçen ay Mir sisteminin Türkiye’de yaygınlaştırılması hususunda ‘ciddi ilerleme’ kaydedildiğini dile getirmişti.
MİR SİSTEMİNE DAİR BAZI TÜRK BANKALARINDAN AÇIKLAMA GELDİ
Türkiye’nin en büyük bankalarından beşi, yani Vakıfbank, Ziraat Bankası, İş Bankası, Denizbank ve Halk Bankası, Rusya Merkez Bankası’nın Visa ve Mastercard’a alternatif olarak geliştirdiği Mir ödeme sisteminin birer üyesi.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) sahibi olduğu özel banka Denizbank ve İran’a yönelik ABD yaptırımlarını atlatma planındaki rolüyle meşhur devlet bankası Halk Bankası, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrası Mir sistemine dâhil oldu.
İş Bankası, politikasının, ‘ABD’nin uyguladığı bütün yaptırımlarına harfiyen uyulmasını’ gerektirdiğini belirterek, ‘Yaptırımları yakından takip ediyor ve Mir Kart işlemlerinin bu politikaya uygun olarak yapılması için gerekli önlemleri alıyoruz’ şeklinde açıklama yaptı.
Denizbank’tan yapılan açıklamada ise, ‘Biz yaptırım uygulanan bankalarla işlem yapmıyoruz. Rusya’ya yönelik uluslararası yaptırımlara harfiyen uyuyoruz’ denildi. Halk Bankası, Vakıfbank ve Ziraat Bankası açıklama taleplerine yanıt vermedi.
TÜRKİYE’DEN “RUSYA’NIN YAPTIRIMLARDAN BİZİM ÜZERİMİZDEN KAÇMASINA İZİN VERMEYİZ” MESAJI
Türkiye’nin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Ankara’nın yalnızca BM destekli yaptırımları uygulamaya yönelik uzun zamandır sürdürdüğü bir politika olsa da ‘Türkiye’nin, yaptırımlardan kaçmak için bir kanal haline gelmesine izin vermeme politikamızda da aynı şekilde katıyız’ denildi.
Uygulamayı güçlendirme girişimleri kapsamında AB’nin Mali Hizmetler Komiseri Mairead McGuinness, konuyla ilgili bilgi sahibi kişilerin aktardığına göre önümüzdeki ay Türkiye’ye gelmeyi planlıyor. Üst düzey bir AB yetkilisi, ‘Komiser McGuinness, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırganlığı 15 karşısında, mali hizmetlerle ilgili meseleleri ele almak ve özellikle de yaptırımların uygulanmasını görüşmek için yakın zamanda bir dizi ülkeyi ziyaret etti’ dedi.
ABD’NİN TÜSİAD’A GÖNDERDİĞİ MEKTUP
ABD Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo, geçen ay Türk iş adamlarına yazarak, ‘Rusya’nın yaptırımlardan kaçmak için ülkenizi kullanmasına izin vermeyin’ diyerek onları uyardı ve ‘yaptırım uygulanan, Rusya merkezli varlıklarla işlem yapmanın’ riskleri karşısında da uyarılarda bulundu.
Rusya’nın işgalinin ardından ilk haftalarda uygulanan yaptırımlarla Batı, Rusya’nın en büyük bankalarını, enerji ve savunma şirketlerini ve yüzlerce üst düzey yetkiliyi ve zengin iş adamını küresel piyasadan çıkartmak istedi.
Yaptırımlardan kaçmaya yönelik müdahaleler kapsamında Batı’nın girişimlerinde, Ruslar adına ödemeleri gerçekleştiren şahıslar ve Moskova için paralel ödeme ağları kurulmasına yardım etmiş olan iş yerleri hedef alınacak.
Üç yetkilinin söylediğine göre, AB ve ABD aynı zamanda Rusya’nın ihracat gelirlerini işleme ya da Batı’nın yaptırımları uyarınca yasaklı olan sanayi ve savunma ürünlerini ithal etme konularında Moskova’ya yardım eden varlıkları da hedef alacak.
İki yetkilinin belirttiğine göre görüşülen diğer meseleler arasında Rusya’nın yazılım, e-ticaret ve siber güvenlik sanayilerine dahil olan daha fazla şahsın dahil edilmesi var.
Türkiye’nin yanı sıra, yaptırımlardan kaçmak için olası arka kapılara müdahale konusunda yetkililerin söylediğine göre Kafkaslar, Orta Asya ve Körfez’deki ülkeler de hedef alınıyor. ABD Dışişleri Bakanlığının yaptırımlar eş koordinatörlerinden James O’Brien, ‘Rusya her kapıyı deneyecektir. Ayrıca her ülkenin, onları takip edip bulacağımızı bilmesi gerekir’ dedi.”
