Güneş ve Dünya arasındaki mesafe eliptik yörünge sebebiyle değişse de ortalama 149 milyon 597 bin 870 kilometre olarak kabul görüyor ve bu …
Güneş ve Dünya arasındaki mesafe eliptik yörünge sebebiyle değişse de ortalama 149 milyon 597 bin 870 kilometre olarak kabul görüyor ve bu mesafeye birim olarak AU adı veriliyor. Güneş’ten çıkan bir ışının bu mesafeyi etmesi yani Dünya’ya ulaşması -ışık hızıyla- 8 dakika sürüyor.
Avrupa Uzay Ajansı tarafından 10 Şubat 2020’de gönderilen Solar Orbiter aracı, yolda giderek artan sıcaklıklara rağmen o korkunç mesafenin büyük bir bölümünü -yakşaşık 101 milyon kilometre kadarını- kat etmeyi başardı. Solar Orbiter, insan kulağına her ne kadar uzak bir mesafe gibi gelse yıldızımızın 48 milyon kilometre yakınında. Bir başka deyişle Güneş’e Dünya’dan 3 kat daha yakın konumdaki Merkür gezegeniyle yan yana.
Böyle bir mesafeden son teknolojiye sahip ekipmanlarla alınan görüntüler de hayret verici oluyor, hatta yakınlaşınca işler daha da ciddileşiyor:
Solar Orbiter’in bulunduğu yerde sıcaklık 500 derece. İlerleyen dönemde Güneş’e daha çok yaklaşacağı için daha yüksek sıcaklıklara karşı dayanıklığı var. Aracın asıl hedefi Güneş’in manyetik alanlarında, kutuplarında olup bitenleri anlamamızı sağlayacak görüntüler yakalamak.
Dönem dönem Dünya’yı da etkileyen Güneş fırtınalarını duymuşsunuzdur… Hatta bu fırtınalar Dünya’daki tüm haberleşme sistemini bir anda devre dışı bırakacak kadar şiddetlenebilir:
Yukarıdaki videoda Güneş’teki dev bir patlamanın açığa çıkardığı rüzgarı, bu rüzgarın enerjiyi nasıl dağıttığını görüyorsunuz. İşte o Güneş fırtınalarının nasıl ve ne zaman meyadana geleceğini anlamak için önce Güneş’in kutuplarını, yani manyetik alanlarının yoğunlaştığı yerlerini görmek şart. Ancak bugüne kadar yapılan araştırmalar yeterli değil. Güneş’in kutupları hakkında çok az şey biliniyor ve sadece bir dizi hesaplamalarla tahmin yürütülüyor.
Aşağıdaki videoda “Earth to scale” olarak ifade edilen daire Dünya’nın boyutunu gösteriyor. Buradan yola çıkarak ateşten oluşan fırtınaların boyutunu bi’ düşünün…
Gördüğünüz yer Güneş’in güney kutbu. Sadece yıldızın kutuplarında gerçekleşen “hedgehog” yani gayriresmi Türkçe adıyla “kirpi” adı verilen fırtılaları izlediniz.
Bu fırtınalara neden “kirpi” adı verildiği gayet açık…
Bir kirpinin üzerindeki dikenler gibi uzayan ateşten kolları net şekilde görebilirsiniz. Neden ya da nasıl oluştukları bilinmiyor. Güneş hakkında araştırmalar yapan uzak fizikçileri, bu görüntülerden yararlanarak konuyu aydınlatmak için çalışıyor.
Güneş’in çevresinde, içerisine Dünya dahil 8 gezegen ve Pluto’nun da dahil olduğu Heliosfer adında bir “kalkan” var:
Bu kalkanın içerisindeki tüm maddelerin ve enerjinin Güneş’ten gelerek oluştuğu ve Dünya’daki ideal yaşam ortamının da bu kalkan sayesinde süreklilik sağladığı tahmin ediliyor. Ancak diğer taraftan söz konusu patlamalarla oluşan rüzgarlar ve fırtınalar, Dünya’daki yaşamı da tehdit edebilecek düzeyde.
Güneş’teki patlamaların doğasını anlamak için tasarlanan Solar Orbiter isimli araç, planan çalışmalara göre 2030 yılına kadar Güneş’e 14 kez daha yakınlaşacak. Bu yakınlaşmalar yukarıdaki videoların çekildiği 48 milyon kilometrelik mesafelerden daha az mesefelere kadar gerçekleşecek.
Kaynaklar: ScienceAlert, Avrupa Uzay Ajansı (YouTube)
