Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye ile Suudi Arabistan arasında ilişkilerin normalleşmesi konusunda önemli adımların mevcut olduğunu …
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye ile Suudi Arabistan arasında ilişkilerin normalleşmesi konusunda önemli adımların mevcut olduğunu söyledi.
Çavuşoğlu, A Haber’de katıldığı canlı yayında güncel gelişmeleri değerlendirdi.
Suudi Arabistan’a bir ziyaretinin olup olmadığına yönelik Çavuşoğlu, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan’ın Türkiye’ye geleceğini söylediğini ancak henüz bunu planlayamadıklarını dile getirdi.
Çavuşoğlu, “Şu anda ilişkilerin normalleşmesi konusunda da önemli adımlar var.” dedi. İki ülke arasında yargı iş birliğinin bulunduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, “Bu yargı iş birliği daha iyi bir noktaya geldi.” ifadesini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu, ilişkilerin normalleşmesi konusunda ise Suudi Arabistan’a yönelik ticari, ekonomik ve siyasi olumsuz bir tavırlarının olmadığını vurgulayarak ancak şu anda ilişkilerde bir durgunluğun bulunduğunun görüldüğünü kaydetti.
Bunun tekrar canlanması için adımlar atıldığına işaret eden Çavuşoğlu, “Önümüzdeki süreçte bu konuda somut adımların atılacağını söyleyebilirim.” değerlendirmesinde bulundu.
“En anlamlı netice İstanbul’da alındı”
Çavuşoğlu, Ukrayna ve Rusya heyetlerinin Antalya ve İstanbul’da gerçekleştirdiği görüşmelerde çıkan sonuçlarla ilgili “Türkiye’nin her iki tarafı bir araya getirmesi, sadece bir araya getirmesi değil o toplantılarda Türkiye’nin de olmasını her iki tarafın da istemesi, Türkiye’ye yönelik her iki tarafın da duyduğu güvenin göstergesidir. Bu da izlediğimiz dengeli, ilkeli politikanın bir sonucudur.” diye konuştu.
Türkiye’nin doğruyu ve yanlışı, yapabileceklerini ve yapamayacaklarını açıklayan bir tutum sergilediğinin altını çizen Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Ama gerginliğin daha tırmanmaya başladığı günden bu yana da gerginliğin önlenmesi, bu mümkün olmadı. Şimdi de savaşın sona erdirilmesi konusunda çaba sarf ediyoruz. Elbette kolay bir durumla karşı karşıya değiliz. Sadece biz değil, sadece bölgemiz değil, dünya kolay bir durumla karşı karşıya değil. Ciddi bir tehdit, bir savaş var ortada ve bunun sonlandırılması için mücadele ediyoruz. Dünyanın aldığı tedbirler var, yaptırımlar var, başka kararlar var, Ukrayna’nın beklentileri var ama sahada ve masada samimi olarak bu konuda en çok çaba sarf eden ülke, Türkiye.”
Rusya ve Ukrayna’nın liderleriyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra kendisinin de mevkidaşlarıyla temaslarının sürekli devam ettiğini aktaran Çavuşoğlu “En anlamlı netice, İstanbul’da alındı. Ama her şey bitti mi? Bitmedi. Burada bazı konularda bir uzlaşı, bir ortak anlayışa varıldı.” dedi.
Çavuşoğlu, Ukraynalı ve Rus heyetlerin müzakerelerde artık tarafsızlığı müzakere etmediğini ve tarafsızlığın sağlanması için güvenceler konusunun tartışıldığını belirterek Ukrayna’nın tarafsız bir politika izlemeye hazır olduğunu ancak kendisine güvencelerin verilmesini talep ettiğini aktardı.
Müzakerelerde, Ukrayna’da Rusçanın bir dil olarak eğitimde önünde engel olmamasına, Ukrayna’nın Nazilerden ve silahtan arındırılması gibi konuların artık göreceli olarak daha az tartışıldığına dikkati çeken Çavuşoğlu, kolektif güvenlik anlaşmasının içeriği, Kırım’ın ve Donbas bölgesinin statüsünün ne olacağının konuşulduğunu ve bu konulara da karar verecek kişilerin de iki ülkenin liderleri olduğunu ifade etti.
İstanbul’daki görüşmelerden sonra gerginliğin azaltılmasıyla ilgili bazı adımların atıldığını anımsatan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Ama sahada tam bu kararların yansımasını görmüyoruz. Örneğin bazı bölgelerden Rus askerlerin çıkarılması…’Taktik manevra’ diyenler var. Şüpheci iyimser olanlar var. Biz de temkinliyiz çünkü (savaşın başlaması) 35 günü geçti yani müzakereciler, yaklaşık bir aydan sonra İstanbul’da bir araya geldi. Sonuçta burada önemli bir mesafe katedildi.”
Rusya Devlet Başkanı Putin’in Türkiye’ye gelme durumunun olduğunu kaydeden Çavuşoğlu, şunları söyledi:
“Biliyorsunuz; Bizim Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi mekanizmamız var. O konuda Rusya’dan bir tarih bekliyoruz. Ama şu anda savaşın süresi tam 35 günü geçti. (Savaşın) Yoğun olduğu bir dönemde ve gerginliğin azaltılması kalıcı bir ateşkesin ve insani koridorların açılması konusunda adımlar atılırken (Putin’in) ne zaman gelebileceği konusunda bir şey söylemek mümkün değil. Biz şimdi Sayın Putin’in Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi Toplantısı için Türkiye gelmesini bekliyoruz. “
“Mariupol’de koridorlar her iki tarafa açılsın”
Çavuşoğlu, Mariupol’de bir günlük geçici ateşkes sağlanması ve insani koridor açılması konusunda Antalya Diplomasi Forumu’ndan bu yana Türkiye’nin iki tarafla da görüştüğünü ancak bu konuda tarafların anlaşma sağlayamadığını ifade etti.
Bakan Çavuşoğlu, “(Mariupol’de geçici ateşkes ve insani koridorun açılması) Bu maalesef başarılamadı bugüne kadar. Çünkü her iki taraf birbirini suçluyor her iki taraf da koridorların kendi tarafına doğru açılmasını istiyor. Burada haklılık payları da olabilir ‘ama bu insani bir durum’ dedik. Diğer taraftan sahada her iki ülkenin askerlerinin yanı sıra her iki tarafta paralı askerler var. Çeçenler var her iki tarafta. Azov taburu/gücü var. Diğer yabancı savaşçılar da var. Yani orada her iki tarafın da gerçek anlamda bu sahadaki gruplara etkisinin olmadığını da gördük.” diye konuştu.
Mariupol’de altyapının çökmesi nedeniyle telefon ile iletişimde zorluklar yaşandığını söyleyen Çavuşoğlu, “Tüm bu zorluklara rağmen 120 civarında vatandaşımız buradan ayrıldı. Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay örgütünün otobüslerine binen oldu. Bu konvoylara kendi araçlarıyla takılan vatandaşlarımız oldu. Bizim de şu anda orada 30 civarında vatandaşımız var. ” ifadesini kullandı.
Çavuşoğlu, otobüslerin şehrin dışında diğer bölgelerdeki Türk vatandaşlarını tahliye etmek için beklediğini ifade ederek “Dolayısıyla otobüslerimiz sürekli sahada bekliyor. O koridor açılırsa hemen biz vatandaşlarımızı oradan çıkaracağız. Ayrıca camide mahsur kalan farklı insanlar da var. Burada Tatarlar var, Kazan Tatarları da var, Türkmen kardeşlerimiz de var.” dedi.
Mariuopol’da binlerce sivil olduğuna, bunların da tahliye edilmesi gerektiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, şu ifadeleri kullandı:
“Koridorlar her tarafa, Rusya tarafına da açılsın, Ukrayna tarafına da açılsın. Burada insanları, ‘kimse bu taraf ya da o tarafa gideceksin’ diye zorlamasın. Ukraynalıların Rusya tarafına gitmesi söz konusu değil. Varsa burada Rus ya da Rusça konuşandan gitmek isteyen onu da serbest bırakmak lazım, onu da zorlamamak lazım veya siviller ne tarafa gitmek istiyorsa o tarafa doğru güvenli bir koridorun açılması lazım.”
Bu aşamada tahliyenin gözlemlenmesi için Ukrayna ve Rusya’ya Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılayın görev yapması önerisinde bulunduğunu aktaran Çavuşoğlu,”Hatta Ukrayna bunu kabul etti. Rusya da BM teşkilatının dışındaki kurumların orada sahada olabileceğini söyledi. Sonuçta biz bu konuda çok çaba sarf ettik. Umarım bu sefer gerçekleşir, iki tarafın da sahada bu bahsettiğimiz gruplara sözü geçer ve ihlaller olmaz.” diye konuştu.
Kiev’de mahsur kalan uçaklar için risk yok
Kiev’de mahsur kalan 2 A-400M uçağının durumuna değinen Çavuşoğlu, “Tabii Ukrayna havadan bu havaalanlarına indirme olmasın diye sahada güvenlik tedbirleri almıştır. Mayınlama vesaire bunların temizlenmesi kolay ama hava sahasının açılması lazım. Her iki tarafla da temastayız. Hava sahası açıldığı zaman bizim uçaklarımız oradan kalkacaklar. Uçaklarımızın durumu ile ilgili şu anda herhangi bir tehlike yok, bir risk yok, görmüyoruz ama hava sahasının açılması lazım öncelikle.” ifadelerin kullandı.
(Sürecek)
