Son dönemde sokak hayvanları ve saldırgan hayvanların sahiplenilmesi tartışmaların odağında yer alırken, Almanya ve Fransa’da cins hayvanlara …
Son dönemde sokak hayvanları ve saldırgan hayvanların sahiplenilmesi tartışmaların odağında yer alırken, Almanya ve Fransa’da cins hayvanlara sahip olmak özel izin gerektirirken, İngiltere’de bu tür köpeklerin sahiplenilmesi kanunlarla yasaklanmıştır.
Gaziantep’in Şahinbey ilçesinde Pitbull cinsi 2 köpeğin saldırısına uğrayan Asiye Ateş, ağır yaralanmasının ardından Pitbull gibi hayvanların korunması ve bakımının yasal olup olmadığı bir kez daha sorgulanmaya başladı. Türkiye’nin yanı sıra yurtdışında da bu tür hayvanların bakımı merak konusu oldu. Almanya’da tehlikeli köpeklerden insanları korumayı ve tehlikeli köpek sahibi olmayı düzenleyen “tehlikeli köpeklerden koruma yasası” bulunuyor. Ayrıca, Almanya’da 2001 yılında getirilen “Köpek Hareketi ve İthalatı Kısıtlama Yasası” ile birlikte belirli köpek ırklarının ve melezleri olan köpeklerin Almanya’ya getirilmesi yasaklandı.
Kurallara uymayan tehlikeli köpek sahiplerine 25 bin Euro’ya kadar ceza
Almanya’da tehlikeli köpek sahibinin ebeveynlik kanıtı, aşı sertifikası, karakter testi sertifikası, sorumlu düzenleyici makamdan alınan diğer sertifikalar bulundurulması mecburidir. Tehlikeli köpek türlerine sahip olmak isteyen kişilerden köpeğin bakımı ilişkin teorik bilgi ve pratik becerilerinin olup olmadığına bakılıyor.
Saldırganlığı artırmak amacıyla bir köpeği eğitmek, tehlikeli bir köpeği izinsiz olarak beslemek, tehlikeli bir köpeği insanları, hayvanları veya mülkü tehlikeye atacak şekilde bulundurmak, açıkça okunabilen bir uyarı işareti aracılığıyla tehlikeli bir köpeğin tutulduğunu göstermemek, tehlikeli bir köpek öngörülen tasmasız veya öngörülen ağızlıksız gezdirmek, köpek sahibi olarak, tehlikeli bir köpeği uygun olmayan bir kişiye bırakmak, tehlikeli bir köpeği çocuk oyun alanına, işaretli bir çimenliğe veya bir yüzme havuzu gibi benzeri yerlere götürmek gibi belirtilen kurallara uymayanlara 25 bin Euro’ya kadar idari ceza verilebilir.
HÜKÜM GİYMEMİŞ OLMAK ŞART
Tehlikeli köpek sahibi olmak isteyen kişilerin Hayvan Refahı Yasası, Silah Yasası, Savaş Silahlarının Kontrolü Yasası, Patlayıcılar Yasası veya Federal Av Yasasına karşı bir suç işlemiş olmaması ve yasal olarak hüküm giymemiş olması gerekiyor. Alkol veya uyuşturucu madde bağımlısı, akıl hastalığı veya zihinsel veya duygusal engeli bulunan kişiler Almanya’da tehlikeli hayvan sahibi olamıyor.
Öte yandan bir kişinin aynı anda birkaç tehlikeli köpeğe sahip olmasına izin verilmiyor. Tehlikeli köpeklerin, uygun şekilde güvenli bir şekilde çitle çevrilmiş mülklerin dışında, ayrıca merdivenlerde ve apartmanlara erişim yollarında uygun bir tasma ile tutulması ve ağızlık takılması gerekiyor.
EĞİTİM ZORUNLU
Almanya’nın yanı sıra Fransa’da da saldırgan bir köpeğe sahip olmak isteyen kişilerin eğitimden geçmesi ve köpeğin düzenli şekilde veteriner tarafından değerlendirilmesi gerekiyor. Fransa’da 1 Ocak 2010’dan bu yana, özellikle pitbull, Rottweiler ve Tosa cinsi köpekler gibi saldırgan bir köpeğe sahip olmak için belediye tarafından sahiplenme izni alınması gerekiyor. Saldırgan bir köpeğe sahip olmak isteyenlerin, köpek davranışı ve saldırı ya da kaza önleme konularıyla ilgili 1 günlük eğitimden geçerek sertifika almaları gerekiyor.
Ayrıca, köpeğin 8 ay ile 1 yaş arasında bir veteriner tarafından potansiyel tehlikeyi ölçmek için davranışsal bir değerlendirme yapılması gerekiyor. Veteriner köpeği 4 tehlike seviyeden birine sınıflandırıyor ve sınıflandırıldığı tehlikelilik derecesine göre belirli bir süre içerisinde değerlendirmeyi yenileme zorunluluğu bulunuyor. 1’inci seviyede köpek belirli bir risk taşımıyorsa değerlendirmesi bir daha yapılmazken 2’inci seviyede düşük tehlikelilik riski taşıyan kopekler için 3 yılda bir, 3’üncü seviyede olan kritik tehlike riski taşıyan köpeklerin ise 2 yılda bir değerlendirilmesi yapılması gerekiyor. Son olarak 4’üncü seviyede olan yüksek tehlike riski taşıyan köpeklerin her yıl değerlendirmeden geçmesi zorunlu hale geldi.
Davranış değerlendirmesi yaptırmayan kişiler ise 750 euro para cezasına çarptırılıyor.
SORUMLULUK SİGORTASI
Saldırgan köpeğin sahibi; köpeğin kimliği, kuduza karşı aşısı, sterilizasyon sertifikası ve ayrıca hayvanın neden olduğu hasarların onarımını ödemek için bakıcının hukuki sorumluluk sigortası sertifikası belgelerine sahip olmalı ve her zaman yanında bulundurmalı. Sigorta eksikliği 450 euro’ya kadar para cezası ile cezalandırılıyor. Halka açık yerlerde, apartmanın ortak alanlarında ve toplu taşıma araçlarında ise köpeği tasmalı tutmak ve ağızlık takmak zorunlu.
Yetkisiz saldırgan köpek sahiplenenlere 6 ay hapis
Öte yandan bazı kişilerin saldırgan köpeğe sahip olmaları yasaklandı. Reşit olmayan kişiler, vesayet altındaki yetişkinler, hüküm almış kişiler ve daha önce köpeğe sahip olma izni ellerinden alınan kişiler saldırgan köpeklere sahip olması yasaklandı. Bu kişilerin yetkileri olmadığı halde, saldırgan bir köpek sahiplenenler 6 ay hapis ve 7 bin 500 euro para cezası ile cezalandırılıyor.
Saldırgan köpek sahibi olmasına yasalarla izin verilen ancak sahiplenme ehliyeti olmayan kişiler ise 3 ay hapis ve 3 bin 750 euro para cezasına çarptırılıyor.
HAPİS CEZASI
İngiltere’de hükümet, Pitbull Terrier gibi bazı köpeklerin sahiplenilmesinin yasak olduğunu belirterek bu tür köpek sahiplerini 6 aya kadar hapis ve sınırsız para cezasına çarptırıyor. İngiltere’de hükümetin evcil hayvan yönetmeliğine göre, Birleşik Krallık genelinde bu tür köpek cinslerine sahip olmanın yasaklandığı belirtiliyor. Hükümetin web sitesinde yer alan bilgilere göre, yasaklanmış köpeklerin, Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino ve Fila Brasilerio cinsi köpek türleri olduğu belirtiliyor.
Ayrıca ülkede yasaklı bir köpek satmak, köpeği başka birine vermek, terk etmek, doğum yaptırmak gibi eylemler de yasa dışı kabul ediliyor. Ayrıca köpeğin yasaklı bir tür olup olmadığı köpeğin cinsinden çok, köpeğin özelliklerine de bağlı. Bunu bir örnekle açıklayan hükümet, eğer herhangi bir köpekte Pitbull Terrier cinsi köpeklerin birçok özelliğine rastlanıyorsa bunun yasaklanmış bir tür olabileceğini söyledi.
Ayrıca ülkede yasaklı köpeklerin iç mekânlarda tutulması durumlarda polis arama emri alarak kişilerin evlerini arayabiliyor ve köpeklere el koyabiliyor. Daha sonra bir polis veya belediyenin köpek uzmanının, köpeğin türüne göre halk için tehlike oluşturup oluşturmadığını belirlemesiyle köpeğin serbest bırakılmasına veya barınağa gönderilmesine karar veriliyor.
6 AY HAPİS
Hükümet köpek sahipleri ve köpek için sürecin mahkemeye taşınacağını belirterek, sahiplerin köpeği tutmak istediği durumlarda yasaklı bir türe sahip olmadığının kanıtlanması gerektiğini söylüyor. Köpeğin yasaklı bir tür olmadığı kanıtlanırsa mahkeme köpeğin sahibine iade edilmesine karar veriyor. Mahkemede köpeğin yasaklı olduğuna karar verilirse, köpek sahipleri yasalara aykırı davranarak yasaklanmış bir köpeğe sahip oldukları için sınırsız para cezası veya 6 aya kadar hapis cezasına çaptırılıyor. Bazı durumlarda kişiye her iki ceza da verilebiliyor. Aynı zamanda mahkeme kararı ile köpekler kalıcı olarak uyutuluyor. Yasaklanmış köpeklerin halk için tehlike oluşturmadığına karar verilen durumlarda ise “Muafiyet Yasasını” uygulanıyor, köpek sahiplerine bir muafiyet belgesi veriliyor.
Hükümet muafiyet belgesi alan köpekler için köpeğin kısırlaştırılmış olması, mikroçip takılması, halka açık mekânlara giderken ağızlık takılması, köpeğin kaçmaması için güvenli bir yerde tutulması gibi kuralların olduğunu belirtti. Hükümet muafiyet belgeli köpek sahiplerine köpeğin diğer insanları yaralamasına karşı sigorta yaptırmasını öneriyor. Ayrıca bu tür köpeklere sahip olmak için 16 yaşından büyük olmak ve bir polis memuru veya belediye mensubu tarafından sorulması ihtimaline karşı muafiyet belgesinin yanlarında taşınması isteniyor.
7 GÜN BARINAK
İngiltere hükümetine göre, sokakta terk edilmiş veya başıboş bir köpek gören kişilerin bunu yerel belediyelere rapor etmesi gerekiyor. İngiltere’de Ulusal Köpek Savunma Birliği Dog Trust, kayıp, başıboş ve terk edilmiş köpeklerin toplanarak, Birleşik Krallık’ın herhangi bir yerinde 7 gün tutuldukları bir barınağa gönderildiklerini belirtti. Dog Trust, eğer bu süre içinde kimse bu köpekleri sahiplenmezse köpeklerin kalıcı olarak uyutulduğunu belirtti.
Her gün ortalama 21 köpek uyutuluyor
Hayvanları koruma vakfı PETA UK, Birleşik Krallık’ta tahmini olarak 100 bin evsiz kedi ve köpeğin olduğunu belirterek, evsiz hayvanların sokaklarda açlıktan, araba çarpmasından veya diğer hayvanların saldırısına uğrama gibi sebeplerde öldüğünü bildirdi. PETA UK, ülkedeki hayvan barınaklarının evsiz hayvanlara sahip çıktığını ancak tüm hayvanlarını besleme ve bakma donanımı olmadığı için her gün ortalama 21 köpeğin kalıcı olarak uyutulduğu raporladı.
BARINAKLARA TAŞINIYOR
Çekya’da yürürlükte olan Hayvanların Zulme Karşı Korunmasına Dair Kanunu’nun “Belediye, başıboş ve terkedilmiş hayvanların nüfusunu düzenlemek için çalışmalar yapabilir” başlıklı 13b maddesinin (c) bendine göre, sokak hayvanlarının hastalık ve açlık ile insanlara saldırmalarını önleme amacıyla yakalanıp en yakın barınağa götürülmesi gerektiğini belirtiliyor. Pit Bull -Terrier, Amerikan Staffordshire-Terrier, Staffordshire-Bullterrier ve Bullterrier cinsi kopeklerin Almanya’ya taşınması yasak ve seyahatleri ise özel izinlere tabi. Çekya’da ayrıca köpeklerin tasmasız dolaştırılması, ağızlık olmadan toplu taşımaya binmesi yasak.
Çekya’da bir köpeğin 4 yaşındaki bir çocuğa saldırısı gündem oldu. Başkent Prag’da Pit Bull Terrier ve American Bulldog melezi bir köpeğin tasmasız bir şekilde sahibi ile gezerken 4 yaşındaki bir çocuğa saldırarak kafasından ısırdı. Ameliyata alınan çocuğun vücudunda 16 yara izi kaldı. Prag 1 Bölge Mahkemesi’nde görülen duruşmada saldırıya uğrayan çocuğun annesi olay anını anlatırken “Köpek oğlumu kafasından ısırdığında dehşete düştüm. Kendimi bir an çaresiz hissettim ama çocuğumu köpekten kurtaramadım. Bu ciddi bir saldırıydı ve oğlumu öldürmek istedi. Çocuğumu dakikalarca çimenlerin üzerinde sürükledi” ifadelerini kullandı.
İddianameye göre, köpeğin sahibi Jaroslav Pasteliak, kendisine yasaların dayattığı önemli bir yükümlülüğü ihlal etmek, bir çocuğun canına kast etmek gibi suçlamalarla karşı karşıya. Pasteliak’ın 6 aydan 4 yıla kadar hapis ve para cezasına çarptırılması bekleniyor. Saldırıya uğrayan çocuk için sağlık sigortası şirketi, köpeğin sahibinden tedavi için 317 bin kron (yaklaşık 12 bin 700 euro) talep ederken çocuğun avukatı ise maddi ve manevi tazminat olarak 708 bin kron (yaklaşık 28 bin euro) talep ediyor. Duruşmaya kalan tanıkların sorgusu ile 17 Ocak 2022’de devam edilecek.
MÜLAKAT ZORUNLU
Polonya’da sokaklarda başıboş gezen kedi ve köpek bulunmuyor. Yaklaşık 7,6 milyon köpek, 6,4 milyon kedinin evlerde bakıldığı ülkede Başveterinerlik Dairesi’nin 2019 yılında yayınladığı rapora göre, 105 bini aşkın köpek ile 31 bini aşkın kedi ise barınaklarda yaşıyor. Barınakların çoğunun belediyelere ait olduğu ülkede vakıflara, gönüllü kuruluşlara ait barınaklar da mevcut. Barınakların bazılarında kısıtlı maddi imkânlar nedeniyle koşullar mükemmel olmasa da hayvanların yemek, ısınma ve veteriner bakımı gibi temel ihtiyaçları karşılanıyor. Barınaklardan hayvan sahiplenmenin prosedürleri ise hemen hemen tüm barınaklarda aynı. Hayvan sahiplenmek isteyen kişi ilgili barınağa başvurup kedi veya köpek sahiplenmek istediğini belirtiyor. Görevli eşliğinde barınakta bulunan hayvanları ziyaret eden kişi belirlediği hayvan yahut hayvanlar hakkında onların sağlık durumu, karakteri hakkında gibi konularda bilgi alıyor. Bakıcı, hayvan kıskanç mı, paylaşımcı mı, evde bir başka hayvanın ya da küçük çocuğun bulunmasını tolere ediyor mu bu ve benzeri bilgileri sahiplenmek isteyen kişiye aktarıyor.
Bu esnada yetkililer sahiplenmek isteyen kişiyle nasıl bir evde oturduğu, hayvana bakabilecek gelire sahip olup olmadığına ilişkin kısa bir mülakat yapıyor. Eğer söz konusu olan bir kedi ise ve kediye ilişkin bakıcının aktardığı bilgiler sahiplenmek isteyen kişiye uyuyorsa ve barınak yetkilileri söz konusu kişiyle yaptığı mülakattan olumlu bir kanaat edinmiş ise kişi gerekli yasal işlemlerin ardından kediyi alıp barınaktan ayrılıyor.
Eğer sahiplenilecek hayvan köpek ise bakıcının aktardığı bilgilerin ardından köpek, bakıcı ve sahiplenmek isteyen kişi birlikte yarım saatlik bir tanışma yürüyüşüne çıkıyor. Söz konusu kişi ilerleyen günlerde barınağa gelerek bakıcı ve köpekle birlikte ikinci kez yürüyüşe çıkmak zorunda. Bu yürüyüşler esnasında bakıcı, köpeğin söz konusu kişiye olan tepkisini gözlemlerken, kişi ile daha derinlemesine mülakat yapma imkânı buluyor. Bazı durumlarda ise barınak yetkilileri sahiplendirme öncesinde köpeğin içinde yaşayacağı koşulları yerinde görmek isteyip kişinin evine ziyaret de gerçekleştirebiliyor. Tüm aşamaların olumlu sonuçlanması durumunda kişi yasal işlemlerin ardından köpeği sahipleniyor. Köpeğin bakıcısı, gerek görmesi durumunda köpeğin ruh halini gözlemlemek için sahiplenme işleminden birkaç hafta sonra köpeği ziyarete gidebiliyor.
Tehlikeli cinse mensup köpekler için özel izin gerekiyor
Polonya’da tehlikeli tür olarak arz edilen köpeklerin üretilmesi, satılması ve beslenmesi ise yasal izne bağlı. Hem üretici kişi, hem de satın alacak kişi bulunduğu yerin belediyesine bir dilekçe ile başvurması gerekli. Köpeğin cinsi, kaç adet olacağı, köpeğin bakılacağı mekânın tarif (müstakil ev, apartman dairesi, evin içinde, kulübede) edildiği dilekçeye ek olarak üretici/satın alacak kişi belirli miktarda harç parası ödüyor. Söz konusu hayvanı üretmek/beslemek için gereken izin için 1 ay beklemek gerekiyor. Hayvanı sahiplenen kişinin çıktıkları yürüyüşler esnasında köpeğe ağızlık takma zorunluluğu bulunmuyor. Köpek, sahibinin komutlarını dinlemiyorsa yürüyüş esnasında ona ağızlık takmak sahibinin inisiyatifine bağlı. Tehlikeli olarak tabir edilen ırka dâhil olsun ya da olmasın bir köpeğin insanlara saldırıp yaralaması durumunda konu taraflar arasında çözülemez ise yargıya intikal ediyor. Yargı köpek sahibini gerekli önlemleri almadığı için para/hapis cezasına çarptırabileceği gibi duruma göre köpeğin bir süreliğine gözetim altına alınmasına da karar verebiliyor.
ÖLÜMLÜ VAKADA KÖPEK UYUTULABİLİYOR
Bir köpeğin bir başka köpeği veya insanı saldırarak öldürmesi durumunda ise saldırgan köpek bir süreliğine gözetim altına alınıyor. Gözetim süresi duruma göre değişmekle birlikte bu süreçte köpeğin davranışları veteriner ve hayvan psikoloğu/davranış bilimci tarafından gözlemleniyor. Kolluk kuvvetleri ise köpek ve sahibi hakkında ne tür koşullarda yaşadıklarına, çevrede oturanlara ve diğer hayvanlara karşı tutumlarına ilişkin topladığı bilgileri mahkemeye sunuyor. Tüm toplanan bilgiler ile gözetim sonrası uzmanların görüşü doğrultusunda mahkeme, köpeğin sahibine geri verilmesine, toplum için tehlike arz ettiği gerekçesiyle ömür boyu barınakta tutulmasına, hatta uyutulmasına karar verebiliyor.
Japonya’da evcil hayvanın sorumluluğu sahipte
Japonya’da evcil hayvanlara yönelik somut bir sahiplenme ya da üretme yasağı bulunmuyor. Evcil hayvanın üçüncü bir kişiye zarar vermesi halinde, zararın tazmininden hayvanı besleyen kişi sorumlu tutuluyor.
Çakal, çita, sırtlan gibi hayvanat bahçelerinde bulunan vahşi hayvanlar dışında, evcil hayvan olarak yetiştirilen köpek ve kedilere yönelik somut bir sahiplenme ya da üretme yasağı bulunmayan Japonya’da, özel ırklar olarak nitelenen cinslere yönelik bazı sorumluluk şartları aranıyor. Yönetmelikler eyaletlere göre farklılık gösterse de, genellikle insanlara zarar verebilecek ya da ciddi kazalara neden olabilecek cinsler için, özel kayıt prosedürleri uygulanıyor. Pitbull, Donua, Alman Çoban Köpeği, Doberman ve Dogo Argentino gibi özel cinsleri sahiplenmek isteyen kişilerin, köpeğin yetişmesine uygun fiziki ortamı ve güvenlik standartlarını sağlayabileceğini taahhüt etmesi gerekiyor. Bazı eyaletlerde ise, düzenlemeler köpeğin cinsinin yanı sıra vücut ölçülerine göre şekillendiriliyor.
Japon yasalarına göre, evcil hayvanın üçüncü bir kişiye zarar vermesi halinde, zararın tazmininden hayvanı besleyen kişi sorumlu tutuluyor. Hayvan sahibinin yasal sorumluluktan kurtulması için hayvanı “azami dikkatle” beslediğini ispatlaması gerekiyor.
ELEKTRONİK ÇİP
Avusturya’da bir evde evcil hayvana bakabilmek için öncelikle konut idaresi tarafından izin alınması gerekirken, hayvanlara nasıl bakılacağı da kanunlar tarafından da düzenlendi. Avusturya’da köpeklere elektronik çip gerekiyor. Çipteki bilgilerinde ülkede Hayvanlarla ilgili Bilgi Bankası’na kayıt edilmesi zorunlu. Ayrıca Köpeklerin neden olacağı zararlar için minimum 725 bin Euro’luk bir sigorta gerekiyor. Köpeğin insanlara ve çevreye vereceği her türlü zarar bu sigorta tarafından karşılanıyor. Başkent Viyana’da köpek almak isteyenler, bu hayvanlarla ilgili genel bilgilerin verildiği bir kursa katılmak zorunda.
KÖPEKLERE VERGİ
Ayrıca 3 aydan büyük köpeklerin tamamından vergiye alınırken görme engellilere yol gösteren rehber köpekler ise bu vergiden muaf. Kamuya açık alanların tamamında köpeklerin tasma ya da ağızlık ile dolaştırılması, market, lokanta ve kafeler kalabalık alanlarda ise köpeklerin hem tasma hem de ağızlıkla tutulması gerekir.
Köpeklerin tuvalet alışkanlıklarıyla ilgili de düzenleme bulunmaktadır. Köpeklerin kakalarının yerde kalmaması gerekmektedir. Dışkının köpek sahibi tarafından temizlenmesi gerekir. Bunun için şehrin hemen hemen yer yerinde dışkı poşet otomatları bulunmaktadır. Köpek kakalarını temizlenmemesi durumunda 2 bin avroluk bir cezası vardır.
EHLİYET GEREKİYOR
Ülkede cins köpekleri sahiplenenlerin “Köpek Ehliyeti” alması gerekiyor ve bu tür hayvanların da ağızlık ve kasmayla dolaştırılması zorunlu. Saldırgan hayvanların sahiplerinin de alkol kullanımına sınırlama getirildi. Saldırgan hayvanların sahiplerinin 0.5 promilden fazla alkol ile gezmeleri de ülke genelinde yasak.
KISIRLAŞTIRILIYOR
Sahiplerinin evlerinde baktığı kedileri açık alanda dolaştırabilmesi için kedilerin kısırlaştırılmış olmaları gerekiyor. Kedilerin kazaya uğramamaları için ise balkonlu evlerde özel tedbirlerin alınması kediler için alınan kurallardan bazıları. İHA
