Rusya’ya yeni yaptırım kararlarını açıklayan ABD Başkanı Joe Biden, 1 trilyon dolardan fazla varlığa sahip 4 Rus bankasına daha yaptırım …
Rusya‘ya yeni yaptırım kararlarını açıklayan ABD Başkanı Joe Biden, 1 trilyon dolardan fazla varlığa sahip 4 Rus bankasına daha yaptırım uygulanacağını ve ABD’deki varlıklarının dondurulacağını söyledi. Biden, ‘Rus elitleri’ ve ailelerine de yaptırım uygulanacak’ ifadelerini kullandı.
Ekonomik yaptırımlar konusunda Ukrayna’nın talebi ise Rusya’nın uluslararası ödeme sistemi SWIFT’ten çıkarılması olarak dile getiriliyor.
Biden, yaptırımlar arasında Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılmasına ilişkin bir karar olmaması hakkında bir soru üzerine, “bunun her zaman bir seçenek” olduğunu ancak şu anda Avrupa’nın geri kalanının almak istediği bir pozisyon olmadığını söyledi.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz da gelinen noktada Rusya’nın uluslararası ödeme sistemine erişiminin kesilmesine karşı olduklarını, ancak bu adımın ileriki bir aşamada atılabileceğini ifade etti.
SWIFT sistemi nedir?
SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication / Dünya Bankalararası Finansal İletişim Topluluğu) 1973’te 15 ülkeden 239 bankanın katılımı ile kuruldu ve merkezi ise Belçika’da bulunuyor.
Başlıca amaçları finansal işlemleri standart hale getirmek ve kolaylaştırmak, maliyetleri düşürmek ve işlem risklerini azaltmak olan SWIFT sistemi yurt içi ya da yurt dışı bankalararası para transferini sağlıyor.
SWIFT’e 200’ü aşkın ülkedeki bankalar ve finans kurumları üye oldu. 2019 sonu itibarıyla üye banka veya finans kurumu sayısının 11 bini aştığı ifade ediliyor. SWIFT’in 25 üyeli yönetim kurulunda Rusya Merkezi Takas Kurumu Başkanı Eddie Astanin de yer alıyor.
‘Rusya SWIFT’ten çıkarılırsa Rus doğalgazını Avrupa’ya sattığınız zaman parayı bavullarla getirip ödeyemezler’
Sputnik konuşan ekonomi yazarı ve gazeteci Recep Erçin Avrupa’nın Rusya’ya karşı dış ticaret açığı verdiğini ifade ederek şunları söyledi:
Avrupa, Rusya’dan enerji, hububat ve maden alıyor. Bu 3 kalem dünyada kolay kolay ikamesi gerçekleştirilemeyecek ürünler. Örneğin hububat anlamında Rusya’yı saf dışı bıraktığınızda dünyada ciddi bir boşluk doğar. Enerji konusunda ABD Avrupa’ya daha çok LNG göndererek Rusya’nın payını azaltmak istiyor. ABD, Rusya’nın payını enerjide kapmaya çalışıyor fakat hububatta ve madenlerde kapamaz. Avrupa’yı Rusya’yla ticari payını azaltmayı kabul ediyor ama bu arz güvenliğini kim sağlayacak onu soruyor. Ticari güvenliğine öncelik veriyor. Avrupa’nın iki dünya savaşının temeli de ekonomiktir. Temeli böyle alınca Rusya ile ticaret de olmazsa olmaz. SWIFT sistemi uluslararası ödemelerin yapıldığı bir sistem. Rusya SWIFT’ten çıkarılırsa Rus doğalgazını Avrupa’ya sattığınız zaman parayı bavullarla getirip ödeyemezler.
ABD, Rusya’yı neden SWIFT sisteminin dışına çıkarmak istiyor?
“ABD, Rusya’nın Avrupa’daki gaz payından daha çok pay almak istiyor” diye devam eden Erçin, şunları ekledi:
ABD temel olarak Avrupa sanayisinin Rus gazına entegrasyonunu kırmaya çalışıyor. Rusya da Kuzey Akım-2 ile bunu daha etkili hale getirmek istiyor. ABD son yıllarda kaya gazı ile birlikte enerji ihracatçısı bir ülke oldu. Bunu da Avrupa’ya satmak istiyor. ABD, Rusya’yı SWIFT sisteminden çıkarmakla tehdit ediyor ama bu iki ülke arasında da büyük bir ticaret var. Rusya’yı SWIFT sisteminden atmak ticareti bitirmek demektir. Rusya satın alma gücü paritesine baktığımız zaman dünyanın en büyük ekonomilerinden biri ve çok daha büyük olmaya da aday. Bugün mesela Türkiye dünya ticaretinden yüzde 1 kadar pay alıyor ama Türkiye’yi çıkardığımız zaman Avrupa’daki büyük üreticilerin birçoğunda hammadde ve ara mal sıkıntısı meydana gelir. Ülkeler küreselleşme ile birlikte birbirlerine muhtaç hale geldiler. Rusya da bu yapı içinde çok önemli bir ülke.
‘Avrupa’nın Rusya’dan doğalgaz almama gibi bir şansı yok’
Erçin, “Rusya’yı SWIFT sistemi dışına atarlarsa bu Avrupa için çok ciddi ödeme ve ticaret krizi anlamına gelir” diyerek şunları da ekledi:
Amerika ve İngiltere’yi belki ilk aşamada çok büyük etkilemez ama Almanya, Fransa, İtalya, Balkan ve Baltık ülkelerini doğrudan etkiler. Avrupa zaten yüksek enflasyonla boğuşurken ilave bir fiyat artışı ve arz şoku gelirse nasıl mücadele edecek onu düşünmesi gerekiyor. Avrupa dolayısıyla bunu kabul etmeyecektir. Etse dahi Rusya da kendi ödeme sistemini Avrupa için devreye sokarak bunu sağlayacaktır. Çünkü en nihayetinde Avrupa’nın Rusya’dan doğalgaz almama gibi bir şansı yok.
‘Batı kendi kurduğu küresel sistemin ayağına sıkar’
Erçin, ayrıca, “Rusya’ya karşı ambargolar artabilir fakat Rusya’nın SWIFT sistemi dışına çıkarılmasını mümkün görmüyorum. 2000’lerden sonra ABD eski gücünü kaybettikten sonra dünya siyasal anlamda çok kutuplu bir hal aldı. 2008 krizinden sonra dünya ticaret anlamında çok kutupluluğa doğru gitmeye başladı. Artık yeni dünya düzeni ve koronavirüs ile beraber küresel finansal sistemde de bir kırılma bekliyorum. SWIFT sisteminden Rusya’nın çıkarılması bunu hızlandırır ve Batı kendi kurduğu küresel sistemin ayağına sıkar” ifadelerini de kullandı.
Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılması Türkiye ile ticareti etkiler mi?
2019’un Ekim ayında Rusya ile Türkiye arasında ödeme ve anlaşmalarda yerel para birimleri olan ruble ve Türk lirasının kullanılması yönünde anlaşma imzalanmıştı. Anlaşma ile Türk banka ve şirketlerinin SWIFT ödeme sisteminin Rus versiyonu olan Rusya Merkez Bankası Ulusal Ödeme Sistemi’ne bağlanması, Rusya tarafından MasterCard ve VISA’ya alternatif olarak tasarlanan MİR banka kartlarının kullanımı için Türkiye’de gerekli altyapının oluşturulması da öngörülüyor. Peki, Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılması Türkiye’yi etkiler mi? Erçin’in yorumları şu şekilde oldu:
Türkiye de Rusya’dan doğalgaz almaya devam edeceği için bunu Rusya’nın ödeme sistemini kullanarak gerçekleştirecek. Türkiye’nin Rusya ile de geniş kapsamlı bir SWAP anlaşması imzalaması gerekiyor. Rusya ile bizim çok ciddi miktarda bir ticaretimiz var. Örneğin Türkiye ve Rusya’daki bankalardan ruble ve Türk lirası çekilebiliyor. Entegre olmuş bir yapı var. SWIFT sistemi saf dışı kalırsa bu kadar entegre olmuş iki ekonomi kendi ödeme sistemini kurmak zorunda olur.
